đã ăn xúp… sung sướng thay kẻ nào may mắn được một miếng thịt thừa…
hay vài miếng khoai, những miếng khoai lúc nào cũng hôi mùi xà phòng.
Trời tối như mực, nhưng họ vẫn nghe hắn. Hắn, tên cai ngục đang đi đi lại
lại bên ngoài. Có phải Hicks đang trực không?… Nếu đúng là Hicks, họ sẽ
biết ngay… tất cả bọn họ đều sợ Hicks.”
“Vài người trong bọn họ đã bị dập ngón tay trong khi làm việc ở hầm
mỏ, một số khác bị phồng da tay hay bị cụp thắt lưng… và tất cả đều bị
bệnh phong thấp do sương mù gây ra. Nhưng những điều đó không ăn thua
gì. Chính những điều họ cảm nghĩ mới quan trọng… Nằm trên những
miếng ván cứng, họ cố nhớ lại cuộc sống trước kia bên ngoài nhà tù, những
giờ phút đẹp đẽ nhất của họ, một chiếc giường êm ái, một miếng thịt bò bít-
tết ngon lành và còn nhiều điều khác nữa. Những người từ khổ sai lâu năm
gõ vào vách tường để truyền tin tức cho nhau: ai đã bị phạt roi da, ai mới
vào và ai mới được thả. Nhưng hầu hết họ đều biết rằng đối với họ, sẽ
không bao giờ có chuyện được tha, và kiếp tù đày của họ sẽ không bao giờ
chấm dứt. Họ sẽ ở trong nhà tù này suốt đời. Họ là những kẻ không còn một
mảy may hy vọng nào… những kẻ đang bị chôn sống.”
“Nhưng có lẽ không phải tất cả họ đều được nằm trong những xà lim
xinh đẹp này. Một số đã sai lầm, đã phạm một lỗi nào đó, và đang bị phạt
nhốt trong một cái lỗ dưới đất, một cái lỗ tối đen như trong lò. Và không có
khoai để ăn. Chỉ có bánh mì với nước lạnh thôi. Cũng không thể day trở
được… chỉ bước được hai bước là đầu đã va vào vách bê-tông. Chính tại
nơi đó người ta mới thật sự suy nghĩ… mới tự hỏi mình là ai và đang ở
đâu… Và mình đã làm gì để bị rơi vào cảnh này? Chính tại nơi đó người ta
tự bảo với mình: Nếu thoát khỏi bức tưởng ngày… chắc chắn mình sẽ trả
thù… sẽ bắt kẻ khác phải trả một giá rất đắt cho tất cả những đau khổ mà
mình đã phải chịu… Người ta thù hận thế giới đáng nguyền rủa này…
Người ta sẽ chiếm đoạt hết mọi thứ cho riêng mình… Chỉ cần thoát ra khỏi
bức tưởng này.”
