đợi những người lính gác, chỉ để nghe thấy tiếng bước chân của họ, ngửi
thấy mùi vodka trong hơi thở của họ.
Không biết bao nhiêu người Nga vĩ đại đã mòn mỏi rất lâu trong nhà tù.
Đêm đó ta biết được rằng ta sẽ không bao giờ là một người Nga vĩ đại. Chỉ
vài tiếng đồng hồ trơ trọi một mình trong xà lim, chẳng hề phải chịu đựng
tra tấn gì ngoài bóng tối và sự im lặng và cái rét căm căm, vài tiếng đồng
hồ thế thôi mà ta đã gục ngã một nửa rồi. Những kẻ can trường sống sót hết
mùa đông này qua mùa đông khác ở Siberia sở hữu phẩm chất gì đó mà ta
không có, niềm tin lớn lao vào số phận huy hoàng nào đó, bất kể là vương
quốc của Chúa trời hoặc công lý hay hy vọng báo thù mong manh. Hoặc
cũng có thể là họ đã suy sụp đến nỗi họ trở thành không khác gì lũ súc vật
đứng bằng chân sau, làm việc theo lệnh chủ, ăn bất kể thứ bẩn thỉu gì hắn
trút xuống cho họ, ngủ theo lệnh và chẳng mơ gì hết ngoài sự kết liễu.
Cuối cùng cũng có tiếng động, tiếng bước chân, nhiều tiếng ủng nặng nề
lộp cộp trong hành lang. Một chiếc chìa khóa xoay trong ổ. Ta ngồi dậy
trên giường và va sọ vào trần nhà, đủ mạnh khiến ta cắn bập vào môi.
Hai người lính gác một người giữ cây đèn dầu, thứ ánh sáng đẹp đẽ nhất
mà ta từng thấy, đẹp hơn bất kỳ tia nắng nào - áp giải một tù nhân mới, một
người lính trẻ tuổi mặc quân phục liếc quanh xà lim như người hỏi thuê
xem xét căn hộ anh ta đang cân nhắc. Người lính cao ráo và đứng thẳng
tắp; anh ta đứng lừng lững so với mấy người lính gác, và mặc dù họ có
súng ngắn trong bao còn người lính không có vũ khí, nhìn anh ta như thể
sắp sửa ra lệnh. Một tay anh ta cầm chiếc mũ lông Astrakhan còn tay kia
cầm đôi găng tay da.
Anh ta nhìn ta khi những người lính gác vừa đi khỏi, đóng cửa xà lim lại
và đóng chốt từ bên ngoài, mang theo ánh sáng đi. Mặt anh ta là thứ cuối
cùng ta thấy trước khi bóng tối trở lại, vì thế nó lưu lại trong tâm trí ta: đôi
lưỡng quyền nhô cao của dân Cossack, cặp môi nhếch khoái chí, mái tóc
vàng rơm, đôi mắt đủ xanh để làm hài lòng bất kỳ cô dâu Arya
Ta ngồi trên giường còn anh ta đứng trên sàn đá và căn cứ vào cái im
phăng phắc đó ta biết rằng không ai trong bọn ta xê dịch bọn ta vẫn còn
