Dùng gián điệp có địa vị, thế lực không thể lâm nguy mà chết (sinh gián)
THỨ MƯỜI: THƯỞNG PHẠT
Phép tắc của sự thưởng phạt là thưởng điều thiện, phạt điều ác. Thưởng để
nêu cao công lao, phạt để ngăn cấm điều gian tà.
Thưởng thì không thể không công bằng, phạt thì không thể không đồng
đều.
Sự ban thưởng biết chỗ mà thi hành ắt là dũng sĩ biết nơi mà liều chết.
Hình phạt biết chỗ mà áp dụng ắt là kẻ tàn ác biết nơi mà kiêng sợ.
Cho nên thưởng không thể thi hành sai lầm, phạt không thể áp dụng bừa
bãi. Thưởng sai lầm ắt là kẻ bề tôi có công lao sẽ oán than, phạt bừa bãi ắt là
kẻ sĩ phu ngay thẳng sẽ hờn giận. Đó là trường hợp Dương Canh phải chịu
thiệt hại vì đã xử đoán bất công, Sở Vương phải bại trận vì đã tin lời dèm pha.
Người tướng chuyên dùng uy quyền sinh sát, ắt là kẻ đáng giết thì cho
sống, kẻ đáng sống thì đem giết đi, giận dữ không có lí do rõ ràng, phạt thưởng
không sáng suốt, lệnh dạy không thường, lấy việc riêng làm việc chung, đó là
năm điều nguy hại của quốc gia .
Thưởng phạt không sáng suốt, lệnh dạy có khi không theo đúng, ắt là kẻ
đáng sống thì đem giết chết, bọn gian tà không ngăn cấm ắt là kẻ đáng chết thì
cho sống.
Sĩ tốt tan vỡ, giận dữ không có lí do rõ ràng, uy vũ không thi hành thưởng
phạt không sáng suốt, không khuyến khích công việc của kẻ dưới, phép chính
trị và giáo hóa không thích hợp, pháp lệnh không được tuân theo, lấy việc
riêng làm việc chung, thì người sẽ sinh hai lòng.
Cho nên bọn gian tà mà không ngăn cấm được thì sự nghiệp không tồn tại
lâu dài.
______________________________
Dùng binh ở thế sống để chờ đánh binh ở thế chết.
Sĩ tốt tan vỡ, thì người sẽ ít ỏi;
Uy vũ không thi hành thì khi thấy quân địch, binh sẽ không muốn đánh;
Không khuyến khích công lao của kẻ dưới thì bề trên sẽ không được giúp đỡ
mạnh mẽ.
