1.
Xem Võ kinh trực giải, phần “Tam lược”.
2.
Lý Tích: Tích nguyên là họ Tư, làm quan nhà Đường, Thái Tôn cho họ là
Lý. Tích người Tào-châu, trước tiên là Thế-tích, sau kiêng húy của Thái Tôn
bỏ chữ Thế đi. Đạo-tông: tức là Lý Đạo-tông, là bà con của Đường Thái
tôn. Tiết Vạn-triệt: người ở Phần-âm, đời Tùy, cùng với em là Vạn-quân
về với Đường Cao tổ.
3.
Tĩnh: Tức Lý Tĩnh, người Tam-nguyên, giỏi binh pháp. Trước làm quan
với Tùy, sau về Đường, thời Đường Thái tôn bình nước Ngô, phá Đột-quyết,
có công to, phong làm Vệ-quốc công, người sau biên chép những lời bàn về
binh pháp của Tĩnh làm sách Lý Vệ công vấn đối, được xem là một trong
bảy sách của Võ kinh.
4.
Xem Tôn tử, thiên IV.
5.
Binh pháp: Tên sách của Tôn Võ.
6.
Sách Tam lược: Truyền là của Hoàng-thạch công thời Chiến quốc,
nhưng do người đời sau giả thác, được xem là một trong bảy sách Võ
kinh.
Thái tôn nói: Phải. Ta cho rằng không đánh mà khuất phục được quân người,
đó là cao nhất; trăm đánh trăm thắng, đó là bậc giữa; hào sâu lũy cao để tự giữ,
đó là thấp nhất. Lấy đó mà so lường thì Tôn Võ
1
làm sách đều đủ có ba bậc. –
Tĩnh nói: Xem lời văn xét việc làm, cũng có thể phân biệt được. Như Trương
Lương
2
, Phạm Lãi
3
, Tôn Võ, vượt hẳn lên cao không biết đâu mà lường, nếu
không biết đạo thì sao làm được thế? Nhạc Nghị
4
, Quản Trọng
5
, Gia-Cát
Lượng
6
, chiến thì thắng, giữ thì bền, nếu không biết xét thiên thời địa lợi thì
làm sao được thế? Thứ đến Vương Mãnh
7
giữ Tần, Tạ An
8
giữ Tấn, nếu không
biết dùng tướng chọn tái, cố giữ cho bền, thì làm sao được thế? Cho nên những
nhà rèn tập quân lính, trước hết phải do bậc thấp rồi mới đi đến bậc giữa, do
bậc giữa rồi mới đi đến bậc cao, thế thì dần dần mới sâu được, không thế thì,
chỉ để lời nói suông mà ghi đọc, không đủ dùng vậy.
Thái tôn nói: Đạo gia kiêng ba đời làm tướng. Không nên truyền xằng mà
cũng không thể không truyền được. Khanh nên cẩn thận nhé.
Tĩnh lạy hai lạy mà ra, đem hết sách truyền cho Lý Tích.
_______________________________
