1.
Tôn Võ: Người nước Tề (thời Xuân Thu), giỏi về binh pháp, có sách Tôn
tử 13 thiên, Ngô vương Hạp-lư dùng làm tướng, phá nước Sở, uy chế nước
Tề, làm bá chủ chư hầu.
2.
Trương Lương: Người nước Hàn, làm quan đại phu nước Hàn, Tần diệt
Hàn, Lương báo thù cắp dùi đánh Tần Thủy hoàng ở Bác-lãng; sau về với Hán
Cao tổ, bàn mưu kế giúp Hán Cao tổ nên nghiệp đế, rồi thì tịch cốc nói thác là
đi theo Xích-tùng tử. Lương tên tự là Tử Phòng, phong Lưu hầu.
3.
Phạm Lãi: Người nước Sở (thời Xuân Thu) làm quan giúp Việt Câu-tiễn,
diệt được nước Ngô, rồi không làm quan nữa, đi chơi ngũ hồ, thay đổi họ tên,
sau đến đất Đào, tự đặt hiệu là Đào Chu công.
4.
Nhạc Nghị: Người nước Yên (thời Xuân Thu), làm khanh nước Yên, đem
Yên, Triệu, Sở, Hàn, Ngụy năm nước đánh Tề, hạ được hơn 30 thành.
5.
Quản Trọng: Người nước Tề (thời Xuân Thu), tên là Di-ngô, tự là Trọng,
cũng gọi là Kinh Trọng, làm tướng giúp Tề Hoàn công, nước giàu quân mạnh,
làm bá chủ chư hầu.
6.
Gia-Cát Lượng: Người Lang-da (Thục Hán), tự là Khổng Minh, giúp Lưu
Bị lấy Kinh-châu, Ích-châu và Hán-trung, dựng nên nước gọi là Thục, giỏi
binh pháp, có lập ra Bát trận đồ.
7.
Vương Mãnh: Người Bắc-hải (thời Tấn), làm quan với Tần Bồ Kiên, giúp
Tần được cường thịnh.
8.
Tạ An: Người Hà-dương (thời Tấn), làm tư mã cho Tấn Hoàn Ôn, khi Tần
Bồ Kiên sang đánh Tấn, An cử cháu là Tạ Huyền đi đánh, phá được 10 vạn
quân của Bồ Kiên.
Sách Võ kinh: Phàm nơi chiến trường là chỗ để chứa xác; ai quyết chết thì
sống, cầu sống thì chết. Người tướng giỏi như ngồi trong thuyền thủng, nấp
dưới nhà cháy, khiến trí không kịp mưu, mạnh không kịp giận, cứ việc mà để
cho đánh. Cho nên nói cái hại trong việc dùng binh thì do dự là lớn nhất, tai
vạ của ba quân sinh ra bởi sự hồ nghi
1
. Cho nên làm tướng cần có năm điều:
một là lí, hai là bị, ba là quả, bốn là giới, năm là ước.
Lí (trị lí) tức là trị nhiều quân cũng như trị ít quân; bị (phòng bị) thì ra khỏi
cửa như đã thấy địch; quả (dũng cảm) là lâm địch thì không nghĩ đến sống;
giới là tuy đã thắng vẫn cẩn thận như khi mới đánh; ước là pháp lệnh đơn giản
mà không nhiễu
2
. Vâng mệnh rồi thì chẳng từ giã người nhà, đánh địch thua rồi
