Tướng có năm tài và mười lỗi.
Năm tài là: Dõng, trí, nhân, tín, trung. Dõng thì không ai phạm được; trí thì
không cái gì làm rối được; nhân thì yên dân; tín thì không lừa dối; trung thì
không hai lòng
3
.
Mười lỗi là: Có dõng mà khinh chết; có gấp mà muốn mau; có tham mà ham
lợi; có nhân mà không nỡ giết; có trí mà lòng nhút nhát; có tín mà hay tin
người; có liêm mà không yêu người; có trí mà lòng chần chờ; có cương nghị
mà tự ohuj; có nhu nhược mà thích dùng người. Dõng mà khinh chết thì có thể
dùng bạo lực mà đối phó; gấp mà muốn mau thì có thể đẻ lâu; tham mà ham
lợi thì có thể đút của; nhân mà không nỡ giết thì có thẻ làm cho nhọc; trì mà
lòng nhút nhát thì có thể làm cho quẫn; tín mà hay tin người thì có thể nói dối;
liêm mà không yêu người thì có thể khinh nhờn; trí mà lòng chần chờ thì có
thể đánh úp; cương nghị mà tự phụ thì có thể trị được; nhu nhược mà thích
dùng người thì có thể lừa được.
Cách sử dụng người trí, người dõng, người tham, người ngu: Người trí thích
dựng được công; người dõng ham đạt được chí; người tham chạy theo lợi;
người ngu không nghĩ đến chết. Lấy chí tình mà dùng, đó là điều màu nhiệm
của nhà binh vậy.
Đạo làm tướng có tám điều tệ là:
1. Lòng tham không chán.
2. Ghen người hiền, ghét người tài.
3. Tin lời gièm, ưa lời nịnh.
4. Xét người không xét mình.
5. Do dự không quả quyết.
6. Say đắm rượu và sắc đẹp.
7. Thích xảo trá mà lòng nhút nhát.
8. Nói dối mà không theo lễ.
Làm tướng có trách nhiệm nguy, là bởi trách nhiệm nặng thì nguy. Cho nên
tướng giỏi thì không cậy mạnh, không cậy thế, được yêu cũng không mừng, bị
nhục cũng không sợ, thấy lợi không tham, rượu ngon không đắm, đem mình hi
sinh cho nước, chỉ có một lòng mà thôi.
Có bốn điều muốn là:
1. Đánh thì muốn dùng kì binh.
