2. Mưu thì muốn làm bí mật.
3. Quân chúng thì muốn yên tĩnh.
4. Lòng thì muốn chuyên nhất.
________________________________
1.
Tức là Nhạc Phi.
2.
Võ kinh tổng yếu, Tiền tập, quyển 1, gọi là ngũ tài.
3.
Võ kinh tổng yếu, thay Trung bằng Nghiêm.
Người tướng giỏi, cứng không thể bẻ được, mềm không thể uốn được. Cho
nên lấy yếu để chế mạnh; lấy mềm để chế cứng. Mềm cả yếu cả, thì thế phải
kém; cứng cả mạnh cả, thì thế phải mất. Không cứng không mềm, đó là đạo
thường.
Tướng không nên kiêu, kiêu thì thất lễ; thất lễ thì người ta lìa bỏ; người ta
lìa bỏ thì quân chúng làm phản. Tướng không nên biếng, biếng thì không
thưởng công; không thưởng công thì quân sĩ không chịu hi sinh; quân sĩ không
chịu hi sinh thì quân không có công; quân không có công thì nước trống rỗng;
nước trống rỗng thì giặc đến. Khổng tử nói: Nếu có tài giỏi như Chu công mà
có tính kiêu và lận, thì cái khác cũng không đủ kể nữa. Có tiết cao có thể
khuyến khích phong tục; có hiếu đễ có thể nêu danh về sau; có tín nghĩa có thể
kết bạn; có rộng yêu có thể thu phục quân chúng; có sức mạnh có thể lập công.
Đó là năm đức tốt của người làm tướng. Có mưu mà không biết tính điều phải
trái, có lễ mà không biết dùng hiền lương, chính trị mà không biết làm đúng
hình pháp, giàu có mà không biết giúp người nghèo thiếu, trí khôn mà không
biết ngừa từ việc chưa xảy ra, lo nghĩ mà không biết phòng từ việc rất nhiệm
nhặt, việc xa không biết suy mà biết, khi thua không thể không có gièm chê.
Đó gọi là tám điều xấu.
Kinh thư nói: Khinh nhờn người quân tử thì không thu được lòng người.
Khinh nhờn kẻ tiểu nhân thì không dùng hết được sức người. Mấu chốt việc
hành binh, cốt nhất phải nắm được lòng người anh hùng, nghiêm sự thưởng
phạt, tóm được đạo văn võ, gồm được thuật cứng mềm, trải những thuyết lễ
nghĩa, trước trọng đức rồi sau dùng sức lực. Tĩnh thì như cá lặn; động thì như
rái chạy; làm vỡ chỗ liền; bẻ gãy chỗ mạnh; dùng cờ xí làm cho hoa mắt; dùng
chiêng trống làm cho núng lòng; rút lui thì như núi dời; tiến lên thì như mưa
gió; cất quân thì như lèn đổ; hợp lại thì như cọp đánh nhau. Cưỡng ép mà
