lợn ở chuồng bị nhân dân đuổi thì cũng phải quặp đuôi mà chạy không dám
nhìn lại. Như thế mới biết lấy nghĩa thì có thể sai khiến người ta.
Tướng kiêu có thể đánh bại. Làm tướng không nên cậy trí dũng mà kiêu với
người. Tống Nghĩa
4
có thể khống chế được Hạng Lương, Bạch Khởi
5
có thể
giết được Triệu Quát
6
là vì thế. Khâm Phúc triều Minh đi đánh nước Bản-nhã-
thất-lý, vì cậy dũng mà cả quân tan vỡ; Liễu Thăng vào nước Nam ta, vì chí
kiêu mà đổ quân mất mạng, là thế đó.
Khích phát sĩ khí, hoặc lấy quả cảm mà khích, như Lưu Ỷ nhà Tống
7
giữ
Thuận-xương, quân Kim lấn xuống Nam, Ỷ cho đục thuyền để bảo cho giặc
biết là ý mình quyết không bỏ đi, rồi chứa củi để đốt; hoặc lấy trung nghĩa mà
khích, như Trương Tuần
8
đặt tượng vua Đường rồi khóc lạy để trách sáu tướng,
do đó sĩ khí thêm hăng; hoặc lấy lòng chí thành mà khích, như Trương Tuần
thề chết mà tướng sĩ đau lòng, đánh giặc cả vỡ, như vua Đường Đức-tôn biết
nhận lỗi mình mà quần thần ra sức liều chết để giúp vua; hoặc lấy lợi hại mà
khích, như Dương Khánh giữ Thành-đô, mộ quân sĩ cấp cho nhiều lương, dân
nước Thục cầm dao phay và gậy không đến giúp quan quân, binh Man cả thua,
như Lý Mục nhà Tống đóng giữ Dục-châu, có được vật gì thì cho hết quân sĩ,
như Hoàng Thạch công nói: được của chia cho quân lính thì quân lính hết sức
liều chết, Lý Mục làm đúng như thế.
______________________________
1.
Hòa rượu: Sách Hoàng Thạch công nói xưa có một vị tướng giỏi gặp
người biếu một vò rượu, ông đem đổ xuống sông, rồi bảo các tướng sĩ đón
dòng nước mà uống, ba quân do đó mà liều chết đánh.
2. Hút máu: Ngô Khởi giỏi dùng binh, một người lính có nhọt, Khởi ghé mồm
hút mủ, làm cho người có nhọt ấy cảm khích mà ra sức.
3.
Chúng tôi không tìm ra sách Binh lược.
4. Tống Nghĩa: Lệnh doãn cũ của nước Sở, theo Hạng Lương đi đánh Tần, phá
được quân Tần, Lương có vẻ kiêu căng, Nghĩa can rằng đánh được giặc mà
tướng kiêu căng, quân lười biếng, tất phải thua. Lương không nghe, sau bị
tướng Tần đánh cho thua.
5.
Bạch Khởi: Người Tần (thời Chiến quốc), giỏi dùng binh. Thời Tần Chiêu
vương phong là Vũ an quân, phá nước Triệu, chôn quân đầu hàng của Triệu
hơn 40 vạn người.
