6. Triệu Quát: Người nước Triệu (thời Chiến quốc), khi còn ít tuổi học binh
pháp, nói việc hành quân tự cho là thiên hạ không ai bằng; sau làm tướng thay
cho Liêm Pha, đổi hết ước thúc và đổi đặt quân lại; cuối cùng bị tướng nước
Tần là Bạch Khởi bắn chết.
7.
Lưu Ỷ: Thời Tống Cao-tôn, Lưu Ỷ đánh phá thái tử Kim là Ngột Truật ở
Thuận-xương.
8. Trương Tuần: Người Nam-dương, thời Đường Huyền-tôn, An Lộc Sơn làm
loạn, Tuần và Hứa Viễn giữ thành Thư-dương đánh nhau với An Lộc Sơn.
Sách Võ kinh: Thần nghe nhà vua có đạo tất thắng, cho nên có thể bao gồm
rộng lớn mà thống nhất chế độ, như thế thì thiên hạ biết uy. Tất cả có 12 điều:
1) Liên hình, bắt cả đội ngũ cùng giữ và phải tội cùng nhau; 2) Địa cấm, tức là
cấm chỉ đường đi để săn bắt kẻ gián điệp; 3) Toàn quân, các giáp thủ cùng phụ
với nhau, ba người năm người đồng nhau kết liền cho chặt chẽ; 4) Khai tái,
tức là chia đất có giới hạn, nơi nào thuộc người nào thì đều chết theo trách
nhiệm mà bền giữ; 5) Phân hạn, tức là tả hữu giữ nhau, trước sau đợi nhau,
lấy xe làm tường để đón để giữ; 6) Hiệu biết, tức là hàng trước phải tiến để
cách hàng sau, không được giành trước làm mất trật tự; 7) Ngũ chương, tức là
tỏ rõ hàng lối cho trước sau khỏi rối; 8 ) Toàn khúc, tức là khúc đoạn theo
nhau đều có phần riêng; 9) Chiêng trống, tức là phấn khởi người có công, giúp
đỡ người có đức; 10) Trận xa, tức là tiếp liền hàng đầu, ngựa che bên mắt; 11)
Tử sĩ, tức là trong quân lính có người tài trí cưỡi trên chiến xa, trước sau
ngang dọc, trổ mưu chống địch; 12) Lực tốt, tức là nắm toàn bộ và khúc đoạn,
không vẫy cờ thì không động. Mười hai phép ấy dạy xong, phạm lệnh không
tha thì quân yếu có thể làm cho mạnh, chức thấp có thể làm cho cao, phép tồi
có thể làm tốt lại, dân xa có thể làm gần lại, người đông có thể trị được, đất
rộng có thể giữ được, xa nhà nước không ra khỏi thành, giải áo giáp không ra
khỏi túi, mà uy phục được thiên hạ vậy
1
.
Phàm sai quân, pháp lệnh ở mình gọi là chuyên, cùng với người dưới sợ
phép gọi là pháp. Việc quân không nghe lời vặt, ra trận không cầu lợi vặt thì
nên. Làm việc tinh vi là đạo.
Kể ra, tướng là chí, ba quân là khí. Khí dễ động mà khó chế. Do tướng chế
mà trấn tĩnh thì sợ hãi có thể định, phản trắc có thể yên, trăm vạn quân có thể
tiêu diệt được. Chí ngay thẳng mà mưu có một, khí phấn khởi mà dũng gấp đôi
