Đất nổi gò cao, đến chiếm ào ào.
Núi không cỏ cây, nước không sông dài,
Lợi cao đánh thấp, không lợi ẩn nấp.
Từ cao đánh hăng, giặc không dám đương.
Đó là nói lợi cao đánh thấp. Nếu giặc đã chiếm giữ làm kế lâu dài thì ta
không đánh.
_________________________________
1.
Nhẫn: đơn vị để đo chiều cao đời xưa.
2. Xem Tôn tử, chương VII.
3.
Xem Tôn tử, chương IX.
4. Duyện châu là miền tây-nam tỉnh Hà-bắc và miền đông-bắc tỉnh Sơn-đông.
Hà Tế là sông Hoàng-hà về tỉnh Hà-bắc và sông Tế-giang về tỉnh Sơn-đông.
5.
Trích Tam quốc chí, Ngụy thư, “Tuân Húc truyện”. Đây là Tuân Húc nói
với Tào Tháo.
Sách Võ kinh: Thái tôn nói: Thái công nói lấy bộ binh và quân xa kỵ để
đánh tất phải dựa vào gò mả hiểm trở, mà Tôn tử lại nói rằng chỗ đất thiên
khích và nơi gò mả thành cũ, quân không nên ở là thế nào?
Tĩnh nói: Việc dùng binh là ở một lòng; một lòng là cấm giới rõ ràng, bỏ sự
ngờ vực. Nếu chủ tướng có chỗ nghi kỵ thì quân tình lay động; quân tình lay
động, thì địch thừa hấn mà đến. Đóng dinh giữ đất chỉ tiện cho quân sự mà
thôi. Đến như những nơi giản, tỉnh, hãm, khích
1
và các chỗ lao, la
2
thì nhân sự
không tiện, cho nên nhà binh phải bỏ mà lánh đi, để phòng địch thừa thế đánh
ta. Gò mả thành cũ không phải là nơi hiểm tuyệt, ta được nơi đó mà lợi thì sao
lại bỏ mà đi? Lời Thái công nói là điều chí quan yếu cho nhà binh vậy
3
.
Sánh Kinh thế: Người giỏi dùng binh cần phải lượng thế. Ở vào một góc, mà
thiên hạ lung lay, không ai ở yên được, là vì nắm được chỗ tay trên vậy. Lấy ít
chọi nhiều mà bền sắc phải tránh phải vỡ, không ai dám tranh, là vì chẹt được
nơi trọng yếu vậy. Phá một dinh mà mọi dinh đều tan, được một xứ mà các xứ
đều theo, là vì triệt được chỗ họ nhờ vậy. Trận chẳng đợi phải giao hợp, ngựa
chưa phải dùng roi cương, địch trông bóng cờ mà đã vội vàng thua chạy, là vì
làm nhụt khí nó vậy. Biết xem thế đặt, biết lập thế quân, khéo dùng kỹ thuật,
đánh không đâu là không lợi.
