VIII –
Điềm Về Việc Binh
1
Thái công nói: Điềm được thua tinh vi mà có thể thấy trước được. Như ba
quân vui vẻ, sĩ tốt sợ phép, biết kính mệnh lệnh của tướng, đều mừng được
đánh giặc, bảo nhau cùng mạnh bạo lên, khen nhau về oai võ, đó là cái điềm
mạnh. Bằng ba quân sợ sệt, hàng ngũ không đều, cùng sợ là giặc mạnh, bảo
nhau là đánh không lợi, lấy tai mắt ra hiệu cho nhau, nói sự quái gở không
thôi, mọi miệng lừa nhau, không sợ pháp lệnh, không trọng tướng mệnh, đó là
cái điềm yếu.
Ba quân tề chỉnh, trận thế vững bền, ngòi sâu thành cao, lại có lợi về mưa to
gió lớn, ngọn cờ chỉ trước, ba quân không có việc gì, tiếng chiêng trống trong
mà cao, uyển chuyển vang lên, đó là điềm thắng to. Nếu như hàng trận không
vững, cờ bay rối ren, mưa gió trái tiết, sĩ tốt sợ hãi, quân một ít hơi, ngựa trận
sợ chạy, xe binh gãy trục, tiếng chiêng trống thấp mà đục, đó là điềm thua to
vậy.
IX –
Phép Dùng Gián Diệp
Ta nói đạo dùng gián có ba điều, ba điều ấy là gì? Ta thuộc quen người ấy, ta
biết được tâm tình, lại biết được tài đủ làm việc được, rồi ta mới dùng. Đó là
điều thứ nhất. Ta có ơn lớn với người, người mong vì ta mà chết thì ta dùng, đó
là điều thứ hai. Ta biết được tài của người mà ta không biết được lòng của
người, nhưng ta có thể nắm được tính mệnh của cha mẹ vợ con người, thế thì
người ấy có thể dùng được, đó là điều thứ ba. Cho nên nói đạo dùng người có
ba điều, không phải là ba điều ấy thì không thể dùng được. Nhưng thực ba điều
ấy rút lại chỉ có một điều mà thôi. Một điều ấy là gì? Là phải thử. Thử có hai
cách. Ta biết được tài của người, nhưng không biết rõ lòng của người, ta phải
thử. Để họ vào nơi tiền của và sắc đẹp xem có động lòng không; để vào nơi
dao cưa, xem có đổi nét mặt không. Ta biết được lòng người, nhưng không biết
rõ tài của người, ta phải thử. Nhân việc không chuẩn bị để xem họ ứng biến thế
nào; khiến họ ngặt không thể ra tay vào đâu để xem họ xử trí thế nào. Cho nên
nói có hai cách thử, không dùng hai cách ấy thì không thử được. Tuy nhiên,
