kế chưa nên phải chờ cho nó lớn mạnh lên; thời chưa đánh được thì tạm dừng
đánh, vì kẻ vụng quý ở giữ. Kéo dài là thế phải đánh mà cứ chần chừ... Động
phải là không thua; quân ra phải là vạn toàn; việc binh không có làm thử.
_________________________________
1.
Xem Võ kinh trực giải, phần “Lục thao”.
Thế đã nên, cơ đã đến, người đã tập hợp mà lại dùng dằng kéo dài, đó là làm
biếng quân vậy. Quân tướng lười, thời sắp không lợi, nước sắp khốn, cầm quân
trên cõi mà không quyết chiến, đó là làm mê quân vậy.
Ta có chí mà chậm thì người sẽ tính trước ta; thấy mà không quyết định thì
người sẽ phát trước ta. Ta phát mà không nhanh thì người sẽ thắng trước ta.
Khó được ấy là thời, dễ mất ấy là cơ, nên phải làm nhanh vậy.
Quá nữa, địch không thể đánh chớp nhoáng mà thắng được, thì ta phải dùng
cách giằng co; giằng co ở phía trước thì địch không thể vượt được; giằng co ở
phía sau thì không ai dám chống, dám ra. Địch mạnh mà cô thế, thì giằng co cả
đầu và đuôi, khiến nó chạy vạy mỏi mệt; địch giỏi mà tiến trước, thì ta phải
gieo vào đoạn giữa, khiến cho đầu đuôi không thể ứng nhau, thế lớn mà rộng,
quân nhiều mà tản, lúc ở chỗ này, lúc ở chỗ kia, làm cho nó hợp thì khó mà tụ
được, chia thì khó mà giữ được. Ta bèn gồm quân lại, nhắm thẳng một hướng
mà có thể thắng vậy.
Hoạt động gấp sức thì không việc gì là không tốt.
Người tất thắng, có khi do dũng mà thắng; có khi do trí mà thắng, có khi do
đức mà thắng; có khi nhiều lần thắng; có khi một lần thắng. Thắng được người
dũng là do trí. Thắng được người trí là do vụng. Thắng được đức thì cần phải
sửa mình. Người giỏi thắng không cần thắng nhiều lần mà cần toàn thắng, cần
bảo đảm thắng. Nếu nhòm lợi nhỏ thì chỉ khêu giận cho địch, làm bền chí địch,
làm kiêu khí của quân ta mà khinh tiến, làm nhụt chí của quân ta mà sơ hở.
Thế là bất thắng.
Sách Kinh thế: Khó khăn về sức thì mượn sức của địch; không thể giết được
thì mượn gươm của địch; không có của thì mượn của của địch; không có sản
vật thì mượn sản vật của địch; ít quân tướng thì mượn quân tướng của địch;
không đủ mưu trí thì mượn mưu trí của địch. Ta muốn làm mà dụ địch để sai
khiến, đó là ta mượn sức của địch vậy. Ta muốn giết mà lừa cho địch giết, đó
là ta mượn gươm của địch vậy. Yên giữ được cái sở hữu, thì làm tan được tải
