Kim đến xâm lấn đất Hán-dương. Ngô Giới đem quân đến đóng giữ ở Đại-tán
quan, bảo toàn được đất Ba-thục (Tống sử, Truyện Ngô Giới).
10.
Âm-bình: Hán đặt làm huyện, Ngụy đổi làm quận, thuộc đất Chi (Tây-
nhung), thành cũ thuộc tỉnh Cam-túc. Khi Ngụy đánh Thục, Đặng Ngải do
đường Âm-bình tiến quân, Thục Hậu chúa phải hàng.
11.
Đại-nghiễn: Tên núi, thuộc tỉnh Sơn-đông, Trung-quốc. Nam Yên Mộ-dung
Đức đóng đô ở Quảng-cố. Thời Đông Tấn. Lưu Dụ đem quân đánh Nam Yên,
khi đi qua núi Đại-nghiễn rồi, vẻ mừng hiện ra mặt, quả nhiên diệt được Nam
Yên.
12.
Du-quan: Tên cửa ải, tức là Sơn-hải quan ngày nay, tại tỉnh Hà-bắc, Trung-
quốc.
13.
Thái-thạch: Tên bến, tức là bến Ngưu-chử, thuộc tỉnh An-huy, Trung-quốc.
Sách Võ kinh: Võ-hầu
1
hỏi về phép có thể đánh địch.
Khởi
2
thưa: Dùng binh phải biết rõ tình hình của địch hư thực thế nào, rồi
nhắm vào chỗ nguy mà đánh. Địch mới ở xa đến; hàng ngũ chưa ổn, có thể
đánh; ăn mà chưa phòng bị, có thể đánh; đương rối ren, có thể đánh; nhọc mệt,
có thể đánh; chưa được địa lợi, có thể đánh; lỗi thời không theo, có thể đánh;
lặn lội đường dài, quân sau chưa nghỉ, có thể đánh; qua sông nửa chừng, có thể
đánh; đường hiểm, đường hẹp, có thể đánh; cờ xí loạn động, có thể đánh; số
trận dời đổi có thể đánh; tướng lìa quân sĩ, có thể đánh; lòng sợ, có thể đánh;
phàm gặp các trường hợp đó, nên kén quân tinh nhuệ để xung đột trước, rồi
sau chia quân mới đến, cứ việc đánh gấp, không phải ngờ gì nữa
3
.
Võ-hầu hỏi: Hai quân đối nhau, không biết rõ người tướng. Ta muốn dò
xem, thì nên dùng thuật gì?
Khởi thưa: Sai người hèn mà dũng, đem quân tinh nhuệ để đánh, cốt thua
chạy mà không cốt được. Xem địch đuổi đến, một ngồi một đứng, có thể biết
được họ hay dở thế nào. Nếu đuổi theo mà giả cách không đuổi kịp, thấy lợi
mà giả cách không biết, tướng như thế gọi là trí tướng, đừng nên đánh nữa.
Nếu thấy chúng om xòm, cờ xí rối rít, quân tự đi đứng, binh hoặc dọc ngang,
đuối theo còn sợ không kịp, thấy lợi còn sợ không được, đó là ngu tướng, dù
nhiều quân cũng có thể bắt được
4
.
Phàm dấy quân phải xét rõ quyền biến trong ngoài, để tính xem quân đủ hay
thiếu, lương thừa hay không đủ, so sánh đường lối ra vào, rồi sau mới dấy quân
