Được sự thắng nhỏ, gặp sự thua nhỏ, mà mừng lo hình ra nét mặt, hễ thấy
động thì động, thấy tĩnh thì tĩnh, nhát mà không tính toán gì, cất chân thì thần
sắc không định, mà hay lấy lời nói để thắng người, đó là tướng ngu vậy.
Xem ngôn luận của người tướng mà biết được thua: Xưa Hàn Tín nói với
Cao đế, Cảnh Cam nói với Quang-vũ, lời bàn trong lều cỏ của Gia-cát, bài sách
Bình biên
1
của Vương Phác, đều là không phụ lời nói. Tướng Thục là Vương
Chiêu-viên đem quân đánh nhà Tống, vung cánh tay nói: “Ta đi lần này lấy
Trung nguyên như giở bàn tay”, tự ví với Gia-cát Lượng, mà mới đánh một
trận bị bắt ngay.
Địch có mưu thần, thì dùng gían điệp để phá; địch có chứa cất, thì sai người
đốt đi; địch có trồng cấy, thì đánh lừa mà cắt đi, địch có nhân dân, thì cưỡng
bức mà bắt đi; ngầm đem của đút cho gián điệp của địch, hiến dâng gái đẹp để
cho mê hoặc, biếu ngựa tốt để làm cho đãng lòng; dùng mọi cách để lừa, cho
đến khi ở ngoài thì bị khốn, ở trong thì mê hoặc, khiến việc nước hỏng bét, bấy
giờ ta đem quân mà đánh thì có thể không mệt nhọc mà lập được công. Người
giỏi dùng binh nên mưu làm khốn địch; địch khốn thì ta nhàn; lấy nhàn mà
đánh khốn, không thua thì đợi gì?
_________________________________
1.
Bình biên sách: Đời Thế tôn Bắc Chu, Vương Phác dâng kế sách dẹp yên
biên cương, nói là đất Giang Hoài nên lấy trước, nghị luận rất hùng. Thế tôn
rất tin dùng Phác.
Ta không đắc chí ở Hán-đông
1
thì ta bày ba quân của ta, bày giáp binh của
ta, đem võ lực mà tới đó. Địch sợ phải tính mưu, nên khó dùng gián vậy. Các
nước ở Hán-đông có Tùy là lớn hơn. Tùy tự kiêu, tất bỏ nước nhỏ. Nước nhỏ
mà lìa thì lợi cho nước Sở
2
. Thiếu sư Tuấn xin làm ra vẻ yếu quân để khiến
Tùy kiêu. Nước Giảo nhỏ
3
mà khinh suất, khinh suất thì ít mưu, xin đừng ngăn
trở người kiếm củi để nhử họ.
Quần Sở nhẹ nhõm, dễ lay động. Nếu đánh nhiều trống thì quân Sở là quân
đánh đêm ắt phải trốn. Thần nghe sách Binh pháp nói: “Đánh ở nơi không đủ
mà giữ ở nơi có thừa”. Lại nói: “Người thiện chiến khiến người đến mà không
bị người khiến đến”. Nay Đơn Khương muốn làm giặc, nên chỉnh sức binh
ngựa, luyện tập quân sĩ, chờ cho nó đến, lấy nhàn đợi nhọc. Đó là đạo đánh
thắng vậy.
