4.
Tôn Tẫn: Người nước Tề, thời Chiến quốc, cháu ba đời của Tôn Võ, làm
quân sư cho Tề Uy vương, đánh bại Bàng Quyên, tướng nước Ngụy. Tôn Tẫn
đem quân vào đất Nguỵ, đặt 10 vạn bếp, đến ngày mai chỉ để 5 vạn bếp, lại
ngày mai chỉ để 3 vạn. Bàng Quyện tưởng là quân Tề càng ngày càng suy bỏ
bộ binh mà đuổi, bị Tẫn đánh bại ở Mã-lăng
5.
Tôn tử, thiên IV.
6.
Trần-thương: Thành Trần-thương nay ở Thiểm-tây. Thời Tam quốc, Hán
vương ra đánh Trần-thương, đánh bại quân của tướng Ngụy Ung vương
Chương Cam.
Đạt
1
quân ít mà lương thực chi dụng được một năm; quân ta gấp bốn lần
quân Đạt, mà lương ăn không đủ một tháng. Lấy một tháng mà chọi một năm,
sao lại không nên đánh chóng? Lấy bốn kỳ mà đánh một chính, cho mất đi một
nửa mà thắng cũng cứ làm. Thế là không kể tử thương và lương thực vậy. Nay
giặc đông ta ít, giặc đói ta no, nhưng mưa nước như thế, công sự không làm
được, dù có thúc giục cũng chẳng làm gì. Từ phát quân ở Kinh sư, không lo
đánh giặc, chỉ sợ giặc chạy. Nay lương ăn của giặc đã gần hết mà vòng vây
chưa khép. Cướp lấy trâu ngựa, thu lấy rơm củi, đó là cách đuổi cho nó chạy đi
vậy. Phàm việc binh là lừa dối, khéo nhân sự biến. Giặc nhờ có nhiều quân và
cậy trời mưa, cho nên dù khốn đốn cũng chưa chịu bó tay. Nên bảo cho nó là
không thể làm gì để cho nó ngồi yên, lấy lợi nhỏ để làm cho nó sợ.
Mậu
2
là con rể của chúa, nhút nhát không có mưu chước, nay cho Diên
3
5000
tinh binh thẳng từ Bao-trung đi quanh núi Tần-lĩnh mà sang phương Đông, qua
đường tí ngọ mà lên Bắc, không quá mười ngày có thể đến Trường-an. Mậu
nghe Diên ập đến thì hẳn bỏ thành chạy, thóc của để quốc và của tán dân
4
cũng
có thể đủ ăn. Phương Bắc và phương Đông tụ họp với nhau phải hơn hai mươi
ngày, mà ông do Tà-cốc lại cũng đủ để đến. Như thế thì một lần cất quân mà từ
Hàm-dương trở về Tây có thể yên định được.
Người xưa tính toán rồi sau mới đánh. Quân Ngụy
5
không thể đánh có bốn
điều: Đem quân vào đất khách, lợi ở đánh ngoài đồng, đó là một điều; vào sâu
gần kinh kỳ, đóng quân ở đất chết, đó là hai điều; quân trước của ta đã thua,
trận sau mới vững, đó là ba điều; quân họ nhiều, quân ta ít, không thể địch lại,
đó là bốn điều. Quân ta tự đánh trên đất mình, đông mà không thắng thì lòng
