Nếu quân giặc giữ nơi yếu hại của ta, chặn hết bến cầu của ta, triệt đường
lương cỏ của ta, họp quân vây ta, ta nên đem quân tránh đi để tìm nơi khác.
Quân địch đánh ta mà ta không muốn đánh thì ta dùng quyền biến để cho họ
ngờ. Giặc ngờ mà không dám đánh gấp, thì ta xem hễ nhuệ khí nó suy dần, thế
không mạnh lắm, thì có thể kíp sai quân đánh.
_______________________________________
1.
Diến-điện cũng bị người Trung-quốc xưa xem là Man Di.
2.
Tác giả theo quan niệm phong kiến, gọi nước bị xâm lược là giặc.
3.
Theo quan niệm phản động của vua quan nhà Nguyễn thì Quý Ly là người
thoán đoạt, nên họ gọi là giặc.
4.
Đây là thành Đa-bang.
5.
Vua quan nhà Nguyễn gọi Tây-sơn là ngụy.
*
* *
Sách Võ bị chế thắng chí:
Phép bố trận
1
. Như quân địch đã chiếm trước nơi núi cao lũng lớn, được
chỗ địa lợi rồi, ta muốn đánh, nhưng xét địa lợi thì không được, nếu đánh thì
hẳn thua. Như thế thì nên đặt riêng cách lừa dối, khiến quân địch ngờ mà
không dám đánh, đợi đến khi trời chiều, quân ngựa đói khát, quân muốn lui mà
ý tướng chưa lui, quân muốn đánh mà tướng không thấy lợi không dám đánh,
ta bèn sai tướng nhỏ lãnh máy đội ngựa khiêu đãng
2
đi trước, đến gần nơi núi
cao lũng lớn mà trương thế quân, hoặc nói phao là đánh dinh trại địch, đón dứt
lương cỏ, hoặc nói là phát binh dời đường, đánh vào hậu đội, làm cho lòng
địch do dự, thế quân đã động, khó mà chỉnh đốn lại được. Ta bèn dùng quân
tráng sĩ, cung mạnh nỏ cứng, đánh tả đánh hữu, đột trước xông sau, khiến quân
địch đầu đuôi không tiếp ứng nhau được, ngựa và bộ đánh lẫn lộn, thế thì địch
có thể võ vậy.
Phép xuất chiến. Ta biết trước địa lợi tốt xấu thế nào, liệu thế địch có
thể đánh được, như ngày nay phải đánh, đại quân đã ra thì kíp rảo đến
chiến địa, khiến quân địch thảng thốt bày trận; nếu người ngựa của nó
chưa định, cờ xí chưa chỉnh, trận thế chưa xong, ta có thể thừa thế đánh
luôn, tất có cơ thắng. Sách Tam lược nói “Đánh như sông vỡ, đánh như
sấm vang”, là thế đó.
