phòng; không cầu mà được; không ước mà thân; không hiệu lệnh mà tin. Phải
rõ ràng điều cấm và bỏ sự ngờ vực, đến chết cũng không bỏ đi đâu. Quân ta có
thừa của, không phải là ghét của đâu! Không có sống thừa, không phải là ghét
thọ đâu! Ngày ra lệnh, quân sĩ ngồi mà nước mắt thấm áo, nằm mà nước mắt
chảy quanh cằm. Xông vào chỗ không có chỗ đi thì cũng như dũng của
Chuyên Chư và Tào Quệ
5
vậy. Cho nên người giỏi dừng binh ví như con suất
nhiên, suất nhiên là rắn Thường-sơn, đánh đầu thì đuôi nó đến, đánh giữa thì
đầu và đuôi nó đều đến. - Dám hỏi: Có thể làm như con suất nhiên được
không? - Trả lời: Được. Phàm người Ngô cùng người Việt rất ghét nhau, nhưng
đương lúc đi cùng thuyền mà gặp bão thì cứu nhau như tay phải tay trái. Ấy
cho nên buông ngựa chôn xe cũng không đủ cậy được mà phải cùng nhau
mạnh như một người, đó là đạo dùng binh. Cho nên người giỏi dùng binh, nắm
cả quân như sai một người, ai cũng phải làm, không ai không được.
________________________________________
1.
Tôn tử, thiên IV.
2.
24 lạng làm một dật.
3.
Một lạng là 24 thù.
4.
Tình và hình là nội dung và hình thức.
5.
Chuyên Chư là thích khách của nước Ngô thời Xuân Thu. Công tử Quang
muốn giết vua Ngô, mời vua Ngô ăn tiệc, sai Chuyên Chư giấu dao trong bụng
cá mà giết. Tào Quệ người nước Lỗ thời Xuân Thu. Tề bắt Lỗ phải nộp ấp trại.
Khi về Lỗ họp nhau ăn thề. Tào Quệ cầm dao nhọn bắt hiếp Tề Hoàn công và
nói lời khảng khái, Hoàn công phải trả lại đất cho Lỗ.
III –
Đặt kỳ
Đồng cỏ rậm rạp để làm nơi trốn tránh; khe hang hiểm trở để làm nơi đỗ
quân; ải tái núi rừng để lấy ít đánh nhiều. Nhanh như nước chảy, nhạy như máy
nổ, là để phá thuật tinh; đặt phục đặt kỳ, xa trương lừa dụ, là để phá quân bắt
tướng; xé bốn chia năm, là để đánh trận tròn trận vuông; nhân họ sợ hãi, là để
lấy một đánh mười; nhân họ mỏi mệt không phòng, là để lấy mười đánh trăm;
khua trống om sòm, là để làm mưu chước lạ; gió to mưa lớn, là để trói trước
bắt sau; ngụy xưng là sứ của địch, là để cắt đứt đường lương; lộn sòng hiệu
