lệnh, ăn mặc như địch; là để phòng khi thua chạy. Hoặc nửa đêm sai người đến
lũy địch, ở ngoài chín trăm bước, đều ra lệnh cho lớn tiếng la vang, hô cho rối
lên, quân địch ắt loạn, thì nhân đó đánh luôn hẳn thắng.
*
* *
Sách Võ kinh:
Thái công nói: Phàm điều cốt yếu của việc dùng binh, khi đương đầu với
địch mà đánh thì phải đặt xung trận cho tiện chỗ quân ở, rồi sau dùng quân xa
kỵ chia làm trận ô vân. Đó là phép kỳ trong sự dùng binh. Gọi là trận ô vân,
nghĩa là quạ bay tan, mây họp lại biến hóa vô cùng vậy. Võ vương khen phải
1
.
*
* *
Sách Kinh thế:
Trên con đường chính, ta thì đi, địch thì lại, ta thì tranh, địch thì chống,
không thể thành công được. Người dùng binh không ra ở chỗ đáng ra, mà ra ở
chỗ không đáng ra. Chỗ thung lũng không đóng đồn, chỗ đường tắt không canh
gác; chỗ đất không có thành, có thể đến đấy thì lợi, có thể đến đấy thì thắng.
Chỗ tất đánh thì thường vững; chỗ thành tất đánh thì thường bền; thời giờ tất
đánh thì người ta thường cảnh giác, không thể thành công được. Người giỏi
dùng binh không đánh ở chỗ nên đánh, mà đánh ở chỗ không nên đánh. Muốn
lấy bên đông thì đánh bên tây; nó hẳn không bỏ phía tây mà phòng phía đông.
Muốn lấy phía sau thì đánh phía trước; nó hẳn không bỏ phía trước mà phòng
phía sau. Đó là điều tình người không ngờ. Có thể lừa được thì thắng. Vạn
người làm một quân, chẳng qua là vạn người. Năm vạn người làm một quân,
chẳng qua là năm vạn người. Mười vạn người làm một quân, chẳng qua là
mười vạn người. Ta có số quân ấy, địch cũng có số quân ấy, không thể thành
công được. Người giỏi dùng binh thì không chuyên chú ở một quân. Ngoài
binh chính còn có binh khác; ở chỗ không có binh mà đều là binh. Có du binh
để quấy rối, có xuyết binh
2
để mà kéo dài; có hình binh để làm ngờ mắt họ; có
cử binh để làm ngờ tai họ; là để làm rối thế của địch. Có thể làm rối được là
thắng. Có mấy điều kỳ ấy là quân tất thắng. Ít có thể thắng nhiều, yếu có thể
thắng mạnh. Xưa kia Đường Tử-thức ở nước Thục, cùng với bọn xá nhân
3
được biếu một hũ rượu, năm người giữ lấy, bốn người yến tranh không thể
