hạm mấy chục chiếc bắt được Hữu-nhân và Hữu-quý. Bấy giờ thuyền vào sâu
trong trại địch mà hăng đánh, ngờ là đã mất ở trong lúc đánh nhau, phút chốc
phơi phới quanh ra ở bên thuyền địch, quân ta trông thấy cả mừng, nhảy la sấn
tới. Quân địch cả thua.
Âu dương Ngột giữ Lĩnh-nam làm phản, tướng Trần là Chương Chiêu-đạt
đánh. Ngột nghe tin, ra đóng ở Nhai-khẩu, chứa nhiều cát đá vào lồng tre, đặt ở
ngoài rào phên để chặn thuyền ghe. Chiêu-đạt sai quân ngậm dao lặn xuống
nước để chặt lồng, những khung lồng đều tung ra hết, nhân đó thuyền lớn nối
đến, theo dòng nước mà đánh. Cuối cùng giặc thua.
Hàn Thế-trung nhà Tống chống nhau với quân Ngột-truật nước Kim. Hoàng
Thiên-đãng và Thế-trung dùng thuyền biển đi theo thuyền địch đậu ở dưới núi
Kim-sơn. Ngột-truật thấy thuyền biển nhân gió đi lại như bay, nói rằng quân
Nam điều khiển thuyền như điều khiển ngựa thì làm sao được. Một người hiến
chước: Đất Mân
1
có người họ Vương dạy cách chở đất vào thuyền, dùng ván
mà ngăn, bên thuyền buộc chèo, đợi gió im thì ra biển; thuyền biển không gió
thì không động được, sẽ lấy tên lửa bắn vào mui thì không đánh địch cũng vỡ.
Ngột-truật khen phải. Trời tạnh gió im. Ngột-truật ngồi thuyền nhỏ ra sông.
Thế-trung chặn dòng mà đánh. thuyền biển không có gió thì không động được.
Ngột-truật sai người bắn giỏi ngồi thuyền nhẹ dùng tên lửa bắn. Khói bốc mù
trời. Quân Tống cả thua.
Thủy chiến kiêm dùng lục quân. Thủy chiến lấy thuận gió làm thế, lấy
trên dòng làm thế, lại mưu cắt nước, mưu vượt nước. Xưa nước Tấn đánh
nước Ngô, chiếu cho Vương Tuấn làm thuyền ghe. Người Ngô làm xích sắt
ngăn sông và làm dùi sắp đặt ngầm ở lòng sông. Tuấn biết tình trạng ấy,
bèn làm mấy chục cái bè lớn, vuông hơn một trăm bước, buộc cỏ làm
người, sai người giỏi lội đem bè đi trước, dùi sắt bèn vướng bè mà bị kéo
đi. Lại làm bó đuốc lớn, dài hơn mười trượng, vòng vài chục ôm, tưới dầu
vừng để ở trước thuyền, gặp dây xích thì lấy đuốc đốt cho cháy đứt, thuận
gió khua chèo, ra tới núi Tam-sơn.
__________________________________
1.
Tỉnh Phúc-kiến.
Lương Giá-hoàn đánh thành Đức-thắng nam
1
của nhà Tấn, trăm đạo quân
đều tiến, dùng chạc tre buộc liền hơn chục chiếc thuyền mông xung với nhau,
