1.
So với chương “chọn tướng” của Binh thư yếu lược, quyển I
*
* *
YẾU LUẬN VỀ QUÂN CƠ.
Quân cơ có sáu điều cốt yếu: Một là uy nghiêm, hai là hiệu lệnh, ba là chỉnh
túc, bốn là tinh nhuệ, năm là tử tế, sáu là thanh liêm. Uy nghiêm là việc cuối
cùng của tướng pháp, mà là việc bắt đầu của quân cơ. Vua không nhân không
lấy gì mà sai tướng; tướng không uy không lấy gì mà sai quân. Tướng chỉ đông
thì không dám hướng về tây, chỉ nam thì không dám hướng về bắc; giục tiến
không dám lui, thúc lên trước giặc thì không dám ở lại sau; nếu không theo thì
có quân pháp. Cho nên Binh pháp nói rằng “Hiệu lệnh nghiêm như sấm lớn”.
Cho nên nghiêm là việc trước nhất của quân cơ.
Hiệu lệnh là then chốt của quân cơ, quân không có lệnh như hổ không có
đầu, đến lúc cơ biến, chân tay không động tác được. Cho nên nói rằng đánh
trận ban ngày thì lấy cờ xí làm hiệu lệnh, đánh trận ban đêm lấy chiêng trống
làm cơ quan. Ví như cờ phất một cái thì tiến, cờ phất hai cái thì lui, trống ba
tiếng thì tiến, chiêng một tiếng thì lui, trong khoảng phương lược, cái gì cũng
là mắt thấy tai nghe, cho nên đến lúc lâm trận, không nói mà tin, không giận
mà sợ.
Chỉnh túc là việc gốc của quân cơ. Nếu bộ khúc rối loạn, hàng trận lộn xộn,
thì giặc coi như trẻ con, đánh dễ như bẻ cành khô, còn chống giặc làm sao
được.
Tinh nhuệ tất có dũng cảm, dũng cảm tất có lòng liều chết; có lòng liều chết
thì vui đánh giặc mà lâm sự không sợ, xông vào giặc không lạnh lòng, dầu
quân giặc trăm vạn cũng coi bé như nốt ruồi viên đạn mà thôi.
Tử tế là việc thường của binh gia, không có gì lạ. Nhưng dùng binh mà
không tử tế (nhiệm nhặt) thì cẩu thả sơ hở, quân cơ rối loạn. Thái sơn ở trước
mắt mà không trông thấy, sấm sét dậy bên tai mà không nghe thấy, làm sao có
thể cử động cho đúng được.
Thanh liêm thì không ham lợi. Lợi là mối đầu của hại, là triệu bại vong, cho
nên Binh pháp nói “Ngày đi trăm dặm để xô về lợi thì què thượng tướng, ngày
đi năm chục dặm để xô về lợi thì quân đến có một nửa” có phải sai đâu. Quân
mà thanh liêm thì dẫu giặc ngày ngày đem cho vàng ngọc bừa bãi cũng không
