tự chế nhạo, hoặc lấy cây cỏ làm điềm tin, hoặc dùng ngôn ngữ mà thí dụ, hoặc
dùng tiếng chim muông, các cơ mưu ấy là đáng sợ. Nên dùng một vài người
tâm phúc, cho lẻn vào trong quân giặc giả làm bè đảng mà thám thính hư thực,
thì biết cơ biến. Đấy là yếu lược phòng gian xét biến.
Điều mười bốn. Chọn đất đóng dinh, cần phải cẩn thận, cho nên người trí
tướng đóng đồn đóng dinh tất chọn địa lợi. Như trước có thủy đạo, vận tải lưu
thông, bên tả có núi cao, bên hữu có đồng bằng, thì có thể đóng quân được.
Nếu là chỗ sông hồ ngòi khe, bốn mặt quanh co, thì không nên đóng trại, sợ
quân giặc cắt đứt đường đi thì tiến lui không thông. Cho nên người trí tướng
hành binh, không hướng vào gò cao, không đón dòng nước, đằng trước có
nước không tiến, đằng sau có khe không lui, hoặc bãi sông bên tả liền sang gò
bên hữu, hoặc một bên gò núi một bên sông hồ, đất ấy đều nên kiêng kỵ. Đấy
là yếu lược chọn đất đóng dinh.
Điều mười lăm. Nếu lập trại, về mùa xuân hạ không nên đóng gần chỗ cây
cỏ rậm rạp, sợ giặc tiến đánh hỏa công. Về mùa thu đông không nên đóng gần
chỗ núi cao khe suối, sợ giặc thừa thế nắm nước mà chụp quân ta. Việc hành
binh cũng nên cẩn thận. Đấy là yếu lược cẩn thận thiên thời.
*
* *
PHÉP GIỮ THÀNH CHỐNG GIẶC
1
.
Phàm binh là hung khí. Thánh nhân nói “Lâm sự thì lo nghĩ, hay mưu mới
thành công”. Phàm lúc ngày thường, hiệu lệnh nghiêm minh, quân cơ tập
thuộc, thì đến lúc lâm sự, không đến hoang mang luống cuống, mà lúc giữ
thành không đến nỗi hỏng việc. Cho nên người trí tướng lập dinh đóng trại,
trước hết phải nghiêm hiệu lệnh. Như trại nào có giặc đánh vào thì trại ấy trước
nổi hiệu trống để các trại khác cũng nổi hiệu trống, làm thanh thế mà ứng xa;
trại nào không có giặc thì chỉnh bị binh mã để ứng cứu. Điều ấy đã thành lệ rồi.
Trong lúc vội vàng, cơ nhanh như trở bàn tay, nếu không chuẩn bị thì một chốc
một lát, dinh trại đã không phải của mình rồi. Cho nên dinh nào có giặc đến
trước thì dùng ngay hỏa phong, hỏa pháo, hỏa tiễn mà chống. Nếu quân giặc
đến sát dưới thành thì dừng móc sắt móc bay mà ném, cái gì cũng phải chuẩn
bị trước. Nếu giặc đem rơm cỏ lấp hào thì ta đem tên lửa quả lửa mà bắn để đốt
những rơm cỏ và khí giới bằng gỗ của giặc. Giặc bắc thang mây leo lên thành,
