thì ta đem gỗ đá ném xuống, bắn xuống, đốt lò nấu chảy sắt mà rót xuống,
hoặc lấy vôi bột giấm nồng mà vung xuống. hoặc ống cát, thuốc độc mà vãi
xuống. Nếu quân giặc như kiến leo thành, thì dùng đùi sắt răng sói mà đánh.
Nếu giặc tay bám vào tường mà leo, thì dùng cài đùi liền mà đánh, hoặc lấy
búa mà chặt tay giặc. Nếu giặc dùng xe húc mà phá thành thì ta dùng vòng sắt,
vòng gỗ, dầu rái mà chống. Nếu giặc dùng thang bấu vào thành mà lên, thì ta
dùng chàng nạng mà chống. Nếu giặc dùng lừa gỗ mà đục thành thì ta dùng xa
trục, dùi sắt, đuốc đuôi én mà phá. Nếu giặc bắn súng đạn thì ta căng màn vải
mà chế. Nếu giặc dùng địa đạo mà đến đánh, thì ta dùng phép nghe dưới đất,
đào giếng mà đón, dùng hỏa cầu, pháo tích lịch và binh khí tạp mà hại. Nếu
giặc lên lầu cao mà xuống thành thì ta dùng hỏa thương hỏa tiễn mà đốt, hay là
dùng ống thuốc độc mà tưới. Nếu giặc dùng hỏa công mà đốt thành thì ta dùng
túi nước, ống đất mà ném xuống, và dùng chổi gai giấp bùn mà chế. Nếu giặc
đốt cửa thành thì ta dùng cát ướt mà giập. Nếu giặc phá nữ tường đất thì ta
dùng nữ tường gỗ mà chống. Nếu giặc đánh phá cửa thành thì ta dùng xe súng
xe gươm mà chống. Các phương trên này, cái gì cũng rõ ràng đầy đủ, đấy là
phép của cổ nhân, một bên đánh một bên giữ. Nhưng thừa thế khác nhau, xưa
nay khác lối cho nên người trí tướng lâm cơ ứng biến, mầu nhiệm là ở trong
lòng, cũng không nên khư khư câu nệ. Tôn tử nói “người giỏi giữ giấu ở dưới
chín lần đất”, lời ấy thực là diệu vậy.
_____________________________________
1.
Lược trích phần cuối cùng của chương “Thủ thành” sách Võ kinh tổng
yếu, Tiền tập, quyển 12.
*
* *
YẾU LUẬN VỀ ĐỊA THẾ
1
.
Phàm người làm tướng, trên thông thiên văn, dưới hiểu địa lý. Thiên văn là
biết vận độ của nhật nguyệt tinh thần
2
, biết then máy âm dương rét nóng để rõ
manh mối họa phúc, điềm triệu lành dữ. Địa lý là biết sự biến di của chim
muông cây cỏ, biết thế hiểm dễ của núi sông hang khe, để đặt phục ra kỳ, lập
dinh đóng trại. Không như học giả đời sau học thiên văn chỉ câu chấp ngày giờ
tốt xấu mà không biết biến thông, học địa lý chỉ câu nệ long hổ xà tước mà
không biết hình thế.
