___________________________________________________________
Đời Ân nói rằng: Trước hết phải sửa dần xa để chạy cho nhanh(1). Đời Chu
nói rằng: Trước hết phải sửa xe nguyên nhung(2) cho tốt.
Đời Hạ Hậu, cờ có màu đen như dầu, đó là chỗ cầm nắm của Người; đời Ân,
cờ có màu trắng, đó là nghĩa của Trời; đời Chu, cờ có, màu vàng, đó là đạo của
Đất
-Về chương hiệu, đời Hạ Hậu dùng mặt trời và mặt trăng vì chuộng sáng
suốt; đời Ân dùng con cọp vì chuộng uy dũng; đời Chư chuộng con rồng vì
chuộng văn học.
Nhiều quân, chuộng uy dũng ắt là dân chúng bỏ rơi, còn nếu ít uy dũng thì
dân chúng sẽ mất thắng lợi.
Người trên sai khiến dân không theo chính nghĩa, dùng trăm họ không theo
đúng khuôn phép, dùng tài nghệ không thu được ích lợi, dùng trâu ngựa không
đúng việc, còn quan lại thì xâm phạm dân chúng, đó gọi là nhiều uy, nhiều uy
thì dân chứng bỏ rơi.
Người trên không tôn trọng người có đức hạnh mà dùng kẻ đối trá gian tà,
không tôn trọng người có đạo nghĩa mà dùng kẻ manh dạn, không quý người
tuân mệnh trên mà quý kẻ trái mệnh, không quý người làm lành mà quý kẻ làm
dữ, lấn lướt quan lại, đó gọi là thiếu uy, thiếu uy thì dân chúng không thắng lợi.
Việc quân lữ phải lấy điều thư thả làm chủ chốt, nếu thư thả thì dân đủ sức.
Tuy rằng gặp lúc giao chiến, so gươm, nhưng đi bộ chẳng bao giờ phải chạy, đi
xe chẳng cần giục ngựa sải, đuổi theo hay thua chạy mà chẳng bỏ hàng ngũ.
Nhờ đó quân lữ kiên cố mà không rối loạn, hàng ngũ không mất trật tư, người
ngựa không kiệt sức, mau chậm chẳng vượt qua mệnh lệnh dạy răn.
Ngày xưa, những kẻ được dung túng ở triều đình thì không được đưa vào
quân đội, những kẻ được dung túng trong quân đội thì không được vào triều
đình. Những kẻ được dung túng trong quân đội mà được vào triều đình thì đức
hạnh của dân chúng sẽ bị bỏ phế. Những kẻ được dung túng ở triều đình mà
được vào quân đội thì quân dân trở nên yếu đuối.
Bởi thế trong nước ngôn ngữ văn nhã và ôn hoà, tại triều đình các quan tỏ ra
cung kính và nhường nhịn, sửa mình để tiếp đãi người; không được mời thì
không tới, không được hỏi thì không nói, khó tiến dễ lùi.
