- Ông có thể tạo dựng cả một sản nghiệp giá như ông không có thiên
hướng nhân từ rõ rệt.
Hoặc ông lang không chú ý rằng mình đang bị khảo sát, hoặc ông
dửng dưng với việc người ta đặt bẫy phục ông, ông mỉm cười nhân hậu.
- Đó không phải là sự từ thiện, - ông nói, - Đơn giản là tôi phải giúp
đỡ những người đang đau đớn, còn tài sản thì... tôi chẳng cần thiết gì. Là
một người giàu, ông khó lòng hiểu nổi chuyện ấy.
- Nhưng tại sao?
- Vì lẽ tài sản khiến người ta mụ mị đầu óc. Người ta xây dựng sản
nghiệp cốt để phục vụ một điều gì đó, có thể giúp ích được một công
chuyện gì đó. Nhưng một khi đã gây dựng được rồi, của cải sẽ làm lu mờ
tất cả và sẽ buộc con người ta sẽ chỉ phục vụ cho chính nó, chính cái của
cải ấy mà thôi.
- Nghĩa là từ vai trò phương tiện chuyển thành mục đích?
- Chính thế.
- Xuất phát từ giả thiết ấy, thì nói chung việc có được bất cứ một chút
gì đó cũng đều là nguy hiểm bởi lẽ con người ta rất có thể biến thành nô lệ
cho chính tài sản của mình?
- Thì đã hẳn, - Ông lang ôn tồn đáp. - Nhưng sẽ chỉ nguy hiểm một khi
con người ta không hiểu điều ấy, khi người ta mê muội đi rồi.
Ma-rư-sia im lặng lắng nghe cuộc nói chuyện kia, nàng đoán được
rằng Lê-sếch khai mào nhằm mục đích kiểm tra những điều nghi vấn của
mình. Giờ thì nàng không còn nghi ngờ gì nữa rằng nàng đã có lý. Ông
lang Kô-si-ba chắc chắn không phải là một người nông dân bình thường.
Trong đời đã từng có lúc ông được học hành hoặc được sống trong môi
trường những người có học thức. Chính Lê-sếch cũng đi đến kết luận ấy.
Sau khi ông lang bước ra, chàng bảo:
