Nàng viết rõ ràng rằng nàng không yêu ông, nàng bị dày vò khổ sở bởi
cái tầm cao vớ vẩn kia, bởi tài sản, bởi vinh quang của ông... và chắc hẳn
bởi cả tình yêu của ông nữa. Nàng quá tế nhị để không nói rõ với ông điều
đó. Ông có quyền gì mà buộc tội nàng, có quyền gì mà định đoạt cuộc đời
nàng? Và một khi nàng đã chọn kiếp đọa đày bên con người kia?... Có thể
viện ra những những lý lẽ gì để thuyết phục người phụ nữ đó trở về với một
kẻ mà cô ta không yêu, trở về với... người chồng đã bị căm ghét? Vả chăng,
có thể là ông đã quá ư vội vàng khi tin rằng con người kia là một kẻ bị xã
hội xua đuổi và là một thằng khốn nạn tham lam?... Bê-a-ta không bao giờ
thích những người đàn ông loại ấy, bao giờ nàng cũng bị thu hút bởi những
người mơ mộng, những người lý tưởng... nàng đọc cho bé Ma-ri-ô-la nghe
hàng giờ liền những bài thơ tình mà một đứa trẻ bảy tuổi không tài nào hiểu
nổi. Nàng đọc cho chính mình.
Người mà nàng theo phải là một người trẻ trung nhưng nghèo khổ và
thiếu kinh nghiệm. Nàng quen với y bằng cách nào, vào lúc nào?... Sao
nàng chưa hề có một lời nào nói về y cả... Và bỗng nhiên nàng bỏ đi, nàng
hành động với một sự cương quyết tuyệt đối, với một sự nhẫn tâm nhường
ấy. Nàng từ bỏ con người đã dành cho nàng tất cả... như một con chó, như
một thằng nô lệ... - Và vì sao? Vì sao?!...
Phải chăng ông đã có lỗi với nàng, đã chống lại tình yêu của mình?
Không bao giờ! Thậm chí trong ý nghĩ! Nói chung, nàng là người phụ nữ
đầu tiên mà ông yêu. Chuyện đó diễn ra non mười năm về trước. Ông vẫn
còn nhớ rất rõ mọi việc. Ông quen nàng một cách ngẫu nhiên. Và cho đến
ngày hôm nay, ông vẫn cầu nguyện cho sự ngẫu nhiên ấy được ban phước,
cầu sáng và tối, cầu từng giờ, mỗi khi nhìn ngắm nàng, hay vui sướng với ý
nghĩ được ngắm nhìn nàng. Hồi ấy ông hãy còn là phó giáo sư, ông đang có
bài thực tập trong viện giải phẫu thì ông của nàng bị một chiếc xe ngựa chở
hàng đè phải ngoài đường. Ông đã cấp cứu cho ông cụ. Cả hai chân của
ông cụ đều bị gãy khá phức tạp. Cụ già xin ông hãy thận trọng khi báo tin
cho bà vợ đang bị đau tim cùng đứa cháu gái. Chính Bê-a-ta là người mở
cửa căn hộ bé nhỏ ở Thành cổ để đón ông.
