CHƯƠNG XVIII
Cái ống nước ở sau lò nướng bánh của nhà tù bị vỡ. Tù nhân chưa
thành án không có nghĩa vụ phải lao dịch, nhưng ông An-tô-ni Kô-si-ba
vẫn tình nguyện đi làm. Ông thích những công việc chân tay nặng nề hơn là
phải ngồi trong xà lim ngột ngạt, nơi phải nghe chuyện kể lể của bạn tù về
đủ mọi chuyện trộm cắp, về những vụ đánh nhau cùng những việc tương tự
mà họ dự định sẽ tiến hành trong tương lai. Sau những ngày trống rỗng như
thế là những đêm không ngủ, đầy mệt mỏi. Vì vậy ông hăng hái nhận bất
cứ công việc gì. Những khi nào cần đổ than, quét sân hay quét tuyết trên
mái nhà, khuân khoai tây vào bếp - ông đều là người đầu tiên tình nguyện.
Rồi sau đó, mệt nhừ, ông ngủ say như chết, không còn thời gian nghĩ ngợi
đến Ma-rư-sia, hoặc nghĩ một chuyện gì khác.
Ông nhận bản án một cách buông xuôi. Mặc dù ông coi mức án là hết
sức bất công, nhưng ông không muốn chống án. Đã từ lâu ông quen với sự
bất công rồi. Nó không còn khiến ông phẫn nộ, không ngạc nhiên, thậm chí
cũng chẳng buồn phiền nữa. Ông hiểu rằng người nghèo buộc phải quen
với mưa gió và giá băng ấy cũng chính là người đã tạo ra những kẻ khác
cay nghiệt, hà khắc và vô tình.
Ông An-tô-ni Kô-si-ba cũng chẳng hi vọng gì nhiều ở tòa phúc thẩm.
Chỉ mỗi một điều dày vò ông, một điều không cho ông chợp mắt đêm đêm,
một nỗi lo phiền duy nhất: Ma-rư-sia ở đó ra sao?
Vốn hiểu ông lão Prô-cốp, ông không nghĩ rằng tại nhà ông lão cô gái
có thể gặp phải điều gì không may, nhưng đối với một thiếu nữ như cô,
phải chăng chính nỗi cô đơn giữa chốn xa lạ không phải là một chuyện
phiền lòng?... Thế mà ông đã thầm hứa hẹn biết bao điều! Ông đã hình
dung ra cuộc chung sống giữa hai bác cháu dưới cùng một mái nhà. Dĩ
nhiên, ông sẽ bắt đầu thu tiền của những bệnh nhân của ông, nhất là những
kẻ giàu, để cô gái có tiền mua sách đọc- thứ mà cô hết sức đam mê, - để cô
sắm những bộ váy đẹp, hợp với vẻ đẹp tinh tế của cô hơn là những chiếc
váy thông thường bằng vải Péc-đan xoàng xĩnh. Buổi sáng, ông sẽ làm việc
