qua thị trấn và dừng lại để đổ xăng. Hơn nữa, chúng ta phải di chuyển xa vì
công việc, trong kỳ nghỉ, hoặc sở thích cá nhân và do đó gần như thay thế
hoàn toàn những mối liên hệ trong suốt cuộc đời chúng ta.
Do đó, trong khi ở các xã hội nhà nước, hầu hết các tranh chấp của chúng ta
phát sinh từ tai nạn xe hơi hoặc giao dịch kinh doanh với người lạ mà
chúng ta không biết trước đây và với người mà chúng ta sẽ không bao giờ
gặp lại, thì ở New Guinea truyền thống, mọi tranh chấp sẽ diễn ra với một
ai đó mà bạn sẽ tiếp tục có mối liên hệ thực sự hoặc tiềm năng trong tương
lai. Ở mức cao nhất, vụ tranh chấp của bạn sẽ diễn ra với một người nào đó,
như một người cùng làng, mà bạn chạm mặt liên tục và bạn không thể
không tiếp xúc hàng ngày. ít nhất thì, bên tranh chấp còn lại sẽ là người mà
bạn không phải gặp nhiều lần trong tương lai (ví dụ, người dân cách làng
bạn một vài ki-lô-mét đã giết lợn của bạn), nhưng người đó vẫn sống trong
phạm vi đi lại của bạn, và ít ra bạn có thể trông đợi không gặp phải rắc rối
nào khác với anh ta. Đó là lý do tại sao mục tiêu chính trong quá trình bồi
thường của nước New Guinea truyền thống là khôi phục lại mối quan hệ
trước đó, ngay cả khi nó chỉ đơn thuần là "tình trạng không quan hệ" vốn
chỉ bao gồm việc không đem lại rắc rối gì cho nhau dù vẫn có khả năng
diễn ra điều đó. Nhưng mục tiêu đó và những thực tế căn bản phía sau mục
tiêu đó, cho thấy điểm khác biệt rất lớn so với hệ thống giải quyết tranh
chấp của nhà nước phương Tây, trong đó việc khôi phục lại mối quan hệ
thường là không thích hợp vì đã không có bất kỳ quan hệ gì trước đó đồng
thời sẽ không có quan hệ một lần nào nữa trong tương lai. Ví dụ, trong đời
mình, tôi có tham gia vào ba tranh chấp dân sự - với nhà sản xuất tủ, với
nhà thầu hồ bơi và với nhà môi giới bất động sản - khi đó tôi không hề biết
đến bên có liên quan trước khi giao dịch tranh chấp diễn ra và cũng không
còn bất kỳ liên hệ nào nữa hay thậm chí không còn nghe đến họ sau khi vụ
tranh chấp được giải quyết hoặc bỏ qua.
Đối với người New Guinea, yếu tố then chốt để khôi phục mối quan hệ bị
tổn hại là sự thừa nhận và tôn trọng cảm xúc của nhau, nhờ đó tùy tình
