Chúng ta sẽ sớm thấy rằng một số xã hội truyền thống đủ đông dân để cần
đến những quan chức có sứ mệnh tổng thể. Tuy nhiên, những nhà nước
đông dân hơn cần các quan chức chuyên môn hóa phân biệt theo chiều
ngang và chiều dọc. Chúng ta, những công dân nhà nước nhận thấy mọi
quan chức đó thật phiền phức nhưng đáng buồn là, chúng ta cần họ. Nhà
nước có quá nhiều luật lệ và công dân, nên một kiểu quan chức không thể
quản lý mọi luật lệ được đề ra: cần phải tách biệt nhân viên thu thuế, thanh
tra giao thông, cảnh sát, thẩm phán, thanh tra vệ sinh nhà hàng, v.v... Bên
trong một cơ quan nhà nước chỉ có một kiểu quan chức như trên, chúng ta
cũng thường thấy rằng có nhiều quan chức trong một kiểu, được sắp xếp
theo hệ thống thứ bậc ở nhiều cấp độ khác nhau: một cơ quan thuế có nhân
viên thuế kiểm toán khoản đóng thuế của bạn, chịu sự quản lý của một
người giám sát mà bạn có thể khiếu nại nếu không đồng tình với báo cáo
của nhân viên thuế, đến lượt người này lại dưới quyền một nhà quản lý bộ
phận, làm việc cho một nhà quản lý quận hoặc bang, tiếp nữa, người này lại
chịu sự quản lý của một ủy viên hội đồng về doanh thu nội bộ của Hoa Kỳ
(Thực tế thậm chí còn phức tạp hơn: Tôi đã bỏ qua một số cấp bậc khác để
đảm bảo sự súc tích). Tiểu thuyết The Castle (tạm dịch: Lâu đài) của Franz
Kafka đã mô tả một bộ máy quan liêu tưởng tượng như vậy lấy cảm hứng
từ bộ máy thực tế của Vương quốc Habsburg mà Kafka là công dân. Nếu
đọc câu chuyện của Kafka về sự thất vọng mà nhân vật chính của ông gặp
phải khi làm việc với bộ máy quan liêu của lâu đài tưởng tượng trước khi
ngủ, chắc chắn tôi sẽ gặp ác mộng, nhưng các bạn độc giả hẳn sẽ gặp
những cơn ác mộng và nỗi thất vọng khi trực tiếp làm việc với bộ máy
quan liêu này trong thực tế. Đó là cái giá chúng ta phải trả cho việc sống
dưới các chính quyền nhà nước: không một người nào theo thuyết xã hội lý
tưởng tìm ra cách vận hành một quốc gia mà không cần đến một số quan
chức nhất định.
Một đặc tính cuối cùng hoàn toàn quen thuộc của nhà nước là: thậm chí ở
các nền dân chủ Scandinavia bình đẳng nhất, người dân vẫn bất bình đẳng
về chính trị, kinh tế và xã hội. Bất khả kháng, bất kỳ nhà nước nào đều phải
