Chưa bao giờ nghe nói về một kengi hungi, tôi hỏi đó là gì và làm thế nào
thứ đó lại biến trái cây không ăn được thành những loại ăn được. Khi giải
thích, người cung cấp thông tin đã đưa tôi đến một túp lều, nơi có một
người phụ nữ rất già đến nỗi không thể đi lại nếu không được trợ giúp. Hóa
ra hungi kengi là tên người Rennell đã đặt cho cơn lốc xoáy lớn nhất đã ập
đến đảo theo những ký ức sống, theo hồ sơ thuộc địa châu âu thì dường như
vào khoảng năm 1910. Lúc bấy giờ, người phụ nữ lớn tuổi đó là một đứa
trẻ chưa sẵn sàng kết hôn, vì vậy bà có thể đã ở cuối độ tuổi 70 hoặc đầu 80
khi tôi gặp bà vào năm 1976. Cơn bão đã san bằng những cánh rừng ở
Rennell, phá hủy vườn tược và nạn đói đe dọa những người dân còn sống
sót trên đảo. Cho đến khi những khu vườn mới được trồng và đi vào sản
xuất, người ta phải tận dụng ăn bất cứ thứ gì có thể tiêu hóa được, bao gồm
không chỉ những loại trái cây dại bình thường được ưa thích mà cả những
trái cây thường hay bị bỏ qua - tức là, các loại trái cây "chỉ ăn sau hungi
kengi". Sự việc đó đòi hỏi kiến thức về loại các hoa quả hạng hai nào là
không có độc và an toàn để ăn, hoặc loại nào có độc nhưng có thể bị loại bỏ
bằng một số phương pháp chế biến. May mắn thay, tại thời điểm kengi
hungi xảy ra, có những người dân đảo còn sống vẫn nhớ về cơn bão trước
đó và cách họ đương đầu với khó khăn sau bão. Giờ đây, bà lão này là
người cuối cùng còn sống trong ngôi làng với những kinh nghiệm và kiến
thức được truyền lại. Nếu một cơn bão lớn khác tấn công Rennell, những
kinh nghiệm của bà về các loại trái cây dại có thể ăn được sẽ là tất cả
những gì có thể giúp dân làng thoát khỏi nạn đói. Những câu chuyện về
tầm quan trọng của những ký ức của người già đối với sự sống còn của
người thân như vậy còn rất nhiều ở các xã hội thời kì tiền văn tự.
Các giá trị của xã hội
Như vậy, phần lớn lý do xã hội chăm sóc hoặc không chăm sóc người già
phụ thuộc vào độ hữu dụng của họ. Một phần lý do khác phụ thuộc vào các
giá trị của xã hội: người già được tôn trọng hay khinh miệt. Rõ ràng, hai lý
do này có liên quan với nhau: người già càng hữu ích, họ càng có nhiều khả
