Tóm lại, bằng kinh nghiệm lâu năm, mà không cần sử dụng các phương
pháp phân tích thống kê hay toán học, những người nông dân Andean của
Goland đã tìm ra cách phân tán đất đai của họ đủ để chống lại nguy cơ chết
đói do những biến động không thể đoán trước được trong sản lượng lương
thực địa phương. Chiến lược của những người nông dân này phù hợp với
châm ngôn "Đừng cho tất cả trứng vào một giỏ". Lập luận này cũng giúp
giải thích việc phân tán đất đai của nông dân Anh thời Trung cổ. Tương tự,
những người nông dân Hồ Titicaca, bị chỉ trích gay gắt bởi các nhà nghiên
cứu phát triển nông nghiệp vì tính không hiệu quả, lại thực sự rất thông
minh, và chính lời khuyên chuyển đổi ruộng đất của họ mới là vô lý. Còn
đối với người bạn New Guinea của tôi, người canh tác ở một vị trí cô lập
cách xa những vùng đất khác của anh đến vài ki-lô-mét, dân tộc anh đưa ra
5 lý do để phân tán đất canh tác của họ: để giảm nguy cơ tất cả đất canh tác
của họ bị tàn phá cùng lúc bởi gió bão, sâu bệnh, lợn rừng hoặc chuột và để
cây trồng đa dạng hơn, họ canh tác ở ba độ cao khác nhau với ba vùng khí
hậu khác nhau. Những nông dân New Guinea này cũng tương tự như người
Andean của Goland, ngoại trừ việc trồng ít hơn nhưng diện tích đất lớn hơn
(trung bình 7 khu canh tác trong khoảng 5-11 khu đối với người New
Guinea, và trung bình 17 trong khoảng 9-26 khu đối với người Andean).
Đã có quá nhiều nhà đầu tư Mỹ quên mất sự khác biệt giữa việc tối đa hóa
sản lượng trung bình theo thời gian và việc đảm bảo sản lượng thu hoạch
không bao giờ giảm xuống dưới mức nguy hiểm mà nông dân nghèo trên
toàn thế giới đều nhận ra. Nếu bạn đang đầu tư một khoản tiền mà bạn chắc
chắn không sớm cần đến, chỉ để dành cho tương lai xa hoặc để chi tiêu xa
xỉ, thì bạn nên tối đa hóa sản lượng trung bình theo thời gian, bất kể có thể
không thu hoạch được gì hay thậm chí âm trong những năm xấu. Nhưng
nếu bạn phụ thuộc vào mức sinh lời của khoản đầu tư của mình để trang
trải các chi phí hiện tại, bạn nên chọn chiến lược giống những người nông
dân: đảm bảo thu hoạch hàng năm của bạn luôn trên mức cần thiết, ngay cả
khi điều đó có nghĩa là phải chấp nhận sản lượng trung bình theo thời gian
thấp hơn. Khi tôi đang viết những dòng này, một số nhà đầu tư thông minh
