THẾ GIỚI CHO ĐẾN NGÀY HÔM QUA - Trang 366

vật hoang dã ăn được thành hai loại: những loại ăn thông thường và những
loại chỉ ăn trong lúc thiếu thốn nếu đất đai canh tác do bị một cơn lốc xoáy
phá hủy. Nhưng người dân đảo Rennell thường thu hoạch lương thực chính
từ việc canh tác, bảng phân loại thực vật hoang dã của họ còn rất sơ sài.
Danh sách các thực vật hoang dã được phân loại kỹ lưỡng hơn nhiều trong
xã hội !Kung, vì họ là những người săn bắt - hái lượm truyền thống và
không trồng trọt. Họ đặt tên ít nhất 200 loài thực vật hoang dã trong địa
phương, trong đó có ít nhất 105 loài ăn được và phân chia theo một hệ
thống phân cấp ít nhất thành 6 loại. Được ưa thích nhất là những loại cây
mọc nhiều, phân tán rộng rãi, có quanh năm, dễ thu nhặt, ngon và bổ
dưỡng. Đứng đầu danh sách vì đáp ứng được mọi tiêu chuẩn đó là hạt
mongongo, cung cấp gần một nửa số calo thực vật mà người !Kung tiêu thụ
và chỉ cạnh tranh ngang ngửa với thịt về mức độ phổ biến. Xếp sau trong
bảng phân loại là những loại cây khan hiếm, chỉ được tìm thấy trong khu
vực nhỏ, chỉ có trong vài tháng nhất định, vị không ngon, khó tiêu hóa hoặc
không có nhiều dinh dưỡng. Khi người !Kung đến một trại mới, họ sẽ thu
nhặt tất cả hạt mongongo và 13 loại thực vật yêu thích khác của họ, cho đến
khi chúng cạn kiệt ở cả những khu vực lân cận. Sau đó, họ phải chuyển
xuống những loại cây khác xếp sau trong bảng xếp hạng và phải chấp nhận
với những loại thực phẩm ngày càng ít chất lượng hơn. Trong các tháng
khô nóng như tháng 9 và tháng 10, khi thực phẩm trở nên khan hiếm, người
!Kung phải tiêu thụ các loại rễ xơ cứng thường không ai thèm ngó ngàng
đến vào những thời điểm khác trong năm và giờ họ phải đào chúng lên ăn
một cách cầm chừng. Có khoảng 10 loài cây tiết ra nhựa ăn được nhưng
được đánh giá rất thấp, vì khó tiêu hóa, họ chỉ nhân tiện thu lượm chúng
trong những dịp rất hiếm hoi. Ở cuối bảng xếp hạng, những loại cây ăn
được là những loại họ chỉ tiêu thụ một vài lần trong năm, chẳng hạn như
một loại trái cây có rất nhiều nhưng gây ra buồn nôn và ảo giác, thịt từ
những con bò bị chết do ăn phải lá độc. Dù bạn có thể nghĩ rằng bảng xếp
hạng thực phẩm này của người !Kung không liên quan gì đến cuộc sống
của những người hiện đại, nhưng nhiều người châu âu đã từng làm tương tự
trong tình trạng thiếu lương thực xảy ra vàoThế chiến II: ví dụ, người bạn