cùng với việc hình thành sự cai trị, sự thành lập nhà nước, sau đó lại suy
giảm trong các quốc gia thế tục hiện đại. Một thuộc tính nhất định của các
tôn giáo hiện đại mà chúng ta thường mặc nhiên chấp nhận là các tổ chức
được tiêu chuẩn hóa. Hầu hết các tôn giáo hiện đại đều có nhân sự ‘toàn
thời gian’ như linh mục, ẩn sĩ, giám mục, thầy tế, hoặc bất cứ tên gọi nào
khác; những người được nhận lương hoặc những nhu yếu phẩm của cuộc
sống. Tôn giáo hiện đại cũng có nhà thờ (đền thờ, giáo đường Do Thái, nhà
thờ Hồi giáo, v.v...). Trong mỗi giáo phái, mọi nhà thờ trực thuộc đều sử
dụng chung một loại kinh thánh được chuẩn hóa (Kinh Thánh, kinh Torah,
kinh Koran, v.v...), có chung các nghi lễ, phong cách nghệ thuật, âm nhạc,
kiến trúc và lễ phục. Một người Công Giáo lớn lên ở Los Angeles có thể
đến New York và tham gia những buổi lễ Chủ nhật ở một nhà thờ Công
giáo New York mà vẫn thấy mọi nghi lễ là quen thuộc. Trái lại, đối với tôn
giáo của những xã hội quy mô nhỏ, những đặc tính này không được chuẩn
hóa (nghi lễ, nghệ thuật, âm nhạc, lễ phục) hoặc thậm chí không hề tồn tại
(linh mục toàn thời gian, nhà thờ riêng, kinh thánh). Những xã hội quy mô
nhỏ có thể có pháp sư của họ và một số những pháp sư này có thể nhận lệ
phí hoặc quà tặng, nhưng các pháp sư này không phải là các chuyên gia
toàn thời gian: Họ vẫn phải săn bắt - hái lượm và trồng trọt như mọi người
trưởng thành khác trong bộ lạc hoặc tổ chức của mình.
Trong lịch sử, những tính năng tổ chức của tôn giáo xuất hiện để giải quyết
vấn đề mới nổi khi xã hội loài người cổ đại trở nên giàu có hơn, đông dân
hơn, có khả năng và bắt buộc phải tập trung hơn. Xã hội bộ lạc quá nhỏ và
không đủ hiệu quả để tạo ra thực phẩm thặng dư để nuôi sống linh mục,
người lãnh đạo, người thu thuế, pháp sư, hoặc bất kỳ chuyên gia nào. Thay
vào đó, mỗi người trưởng thành đều phải tự tìm thức ăn bằng cách săn bắt -
hái lượm hoặc trồng trọt. Chỉ những xã hội lớn hơn và có hiệu quả hơn mới
tạo ra thặng dư để nuôi sống các nhà lãnh đạo hoặc các chuyên gia, những
người này không cần phải trồng trọt hay săn bắt.
