xin hãy tỏ ra có nhân cách trong việc sử dụng từ “bởi vì” của mình; cố gắng
giới hạn nó trong những tình huống mà cái “bởi vì” đó xuất phát từ thực
nghiệm chứ không từ việc nhìn lại lịch sử.
Xin lưu ý rằng tôi không nói là nguyên nhân không hề tồn tại; đừng sử
dụng luận chứng này để rồi không nỗ lực học tập từ lịch sử. Tất cả những
gì tôi muốn nói chính là nó không quá đơn giản như bạn nghĩ; hãy tỏ ra
hoài nghi những cái “bởi vì” và cẩn thận ứng phó với nó - đặc biệt trong
những tình huống bạn nghi ngờ có bằng chứng thầm lặng.
Chúng ta đã chứng kiến nhiều loại bằng chứng thầm lặng đã bóp méo
nhận thức của mình về trải nghiệm thực tế, khiến nó có vẻ dễ lý giải hơn
(và ổn định hơn) so với bản chất thực sự. Bên cạnh lỗi chứng thực và liên
tưởng ngụy biện, các dạng thức biểu hiện của bằng chứng thầm lặng còn
làm méo mó vai trò và tầm quan trọng của Thiên Nga Đen. Trên thực tế,
đôi lúc chúng khiến ta đánh giá quá cao (như những thành công trong văn
học chẳng hạn), nhưng cũng có khi chúng khiến ta đánh giá quá thấp (như
tính ổn định của lịch sử; sự bền vững của loài người).
Trước đây, tôi đã nói rằng hệ thống tri giác của chúng ta không thể phản
ứng lại những gì không hiện ra trước mắt hoặc những gì không đánh thức
được sự quan tâm về mặt cảm xúc của bản thân. Khi chào đời, chúng ta đã
mang trong mình sự hời hợt, tức chỉ chú ý những gì nhìn thấy chứ không
bận tâm đến những gì không hiện hữu rõ ràng trong tâm trí mình. Chúng ta
tiến hành một cuộc chiến kép chống lại bằng chứng thầm lặng. Phần vô
thức trong cơ chế suy luận của chúng ta (có một thứ như thế) sẽ phớt lờ cái
nghĩa trang đó cho dù ý thức rõ được sự cần thiết phải xem xét nó. Xa mặt,
cách lòng: chúng ta nuôi dưỡng thái độ khinh rẻ tự nhiên, thậm chí thô bạo,
đối với những gì trừu tượng.
Điều này sẽ được minh họa cụ thể hơn ở chương tiếp theo.
