thế thì chẳng khác gì giá trị dự đoán những rủi ro toàn diện của ngành
chiêm tinh học (rồi ta sẽ thấy làm cách nào các nhà khoa học này có thể ẩn
mình dưới lớp vỏ trí thức nhờ toán học). Đây là căn bệnh trầm kha trong
các vấn đề xã hội.
Ý tưởng trọng tâm của cuốn sách này nói về sự mù tịt của chúng ta về
tính ngẫu nhiên, đặc biệt là những độ lệch lớn: Vì sao chúng ta, dù có là
nhà khoa học hay không, là người nổi tiếng hay dân thường, đều đủ nhìn
thấy được những đồng xu thay vì đồng đô-la? Vì sao chúng ta toàn chú
trọng vào những chi tiết vụn vặt mà không quan tâm tới bằng chứng rõ ràng
về ảnh hưởng to lớn của các sự kiện tầm cỡ mang tính trọng đại có thể xảy
ra? Và, nếu chấp nhận lập luận của tôi thì tại sao việc đọc báo lại thực sự
làm giảm kiến thức của bạn về thế giới?
Dễ nhận thấy rằng cuộc sống là kết quả tích lũy của nhiều cú sốc lớn. Và
cũng không quá khó để nhận diện được vai trò của các yếu tố Thiên Nga
Đen khi thả mình suy ngẫm trong một chiếc ghế bành (hay bên quầy rượu).
Hãy thực hiện bài tập sau bằng cách xem xét sự tồn tại của chính bạn. Hãy
tính đến những sự kiện trọng đại, những đổi mới công nghệ và những phát
minh từng xuất hiện trong môi trường của chúng ta từ khi bạn sinh ra, rồi
đem so sánh với điều được con người mong đợi trước đó. Có bao nhiêu
trong số chúng xuất hiện theo dự tính? Hãy nhìn lại cuộc đời của chính bạn,
chẳng hạn như việc lựa chọn nghề nghiệp, gặp bạn đời, tha phương cầu
thực, sự phản bội, sự giàu có hoặc nghèo khổ. Những sự kiện ấy xảy ra theo
kế hoạch đến mức nào?
Điều bạn chưa biết
Logic theo yếu tố Thiên Nga Đen khiến cho điều bạn chưa biết trở nên
đáng giá hơn rất nhiều so với điều đã biết. Hãy cân nhắc rằng, nhiều yếu tố
Thiên Nga Đen có thể xuất hiện và trở nên trầm trọng hơn bởi sự xuất hiện
bất ngờ của chúng.
Hãy nghĩ tới vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001: rủi ro ấy đã không
xảy ra nếu có thể được nhận thức một cách hợp lý vào ngày 10/9. Nếu một
