Khởi Nguyên của Thiền Học Việt
Nam
(Trích Việt Nam Phật Giáo Sử Luận của Nguyễn Lang)
Khương Tăng Hội
Thiền học Việt Nam khởi đầu bằng Khương Tăng Hội vào đầu thế kỷ thứ
ba. Không những Tăng Hội là sáng tổ của thiền học Việt Nam ông cũng
còn phải được xem là người đầu tiên đem thiền học phát huy ở Trung Hoa
nữa.
Cha mẹ Tăng Hội người gốc nước Khương Cư (Sogdiane) cư trú tại Giao
Chỉ để buôn bán. Tăng Hội chắc chắn là sinh trên đất Giao Chỉ; cha và mẹ
ông mất năm ông lên mười tuổi. Không biết ai đã nuôi dạy Tăng Hội sau
khi cha mẹ ông mất, chỉ biết rằng lớn lên ông đi xuất gia và tu học rất tinh
tiến (Cao Tăng Truyện). Ta cũng không biết thầy của ông là ai, và trong số
mười vị tăng sĩ truyền giới cho ông có vị nào là tăng sĩ ngoại quốc không.
Ta chỉ biết ông giỏi cả Phạn ngữ lẫn Hán tự. Trong các tác phẩm của ông ta
thấy có tập Nê Hoàn Phạm Bối là một tập thi ca về đề tài niết bàn tuyển
dịch từ những bài thi tụng Phạn ngữ. Lục Độ Tập Kinh của ông văn từ điển
nhã, chứng tỏ Hán văn ông không thua gì người Trung Hoa thời ấy. Cố
nhiên là sinh trưởng tại Giao Chỉ ông phải nói rất thạo tiếng nước ta.
Sách Cao Tăng Truyện nói rằng ông đến Kiến Nghiệp thủ đô nước Ngô
(nay là Nam Kinh) vào năm Xích Ô thứ mười, tức là năm 255. Ông mất
vào năm 280, niên hiệu Thái Khương nguyên niên đời nhà Tấn. Như vậy
ông đã ở trên đất Trung Hoa 25 năm. Nhiều người cho rằng ông đã trước
