chính giữa của trời đất. Phật mười chín tuổi xuất gia, ba mươi tuổi thành
đạo. Ở đời thuyết pháp bốn mươi chín năm, mở ra các pháp môn để giác
ngộ cho người đời. Đấy là thời đại hưng giáo vậy. Khi sắp nhập Niết Bàn,
lại sợ người hiểu lầm ý mình, Phật bèn bảo Văn Thù [3] "Ta bốn mươi chín
năm chưa từng nói một lời, sao lại bảo là ta có thuyết giáo ư?" Nhân đó
Phật cầm cành hoa giơ lên. Mọi người đều chưa hiểu Phật nói ý gì. Chỉ một
mình Ca Diếp tôn giả mỉm cười. Phật biết Ca Diếp đã lĩnh ngộ, bèn đem
chánh pháp nhãn tạng [4] truyền cho. Đó là Tổ thứ nhất của dòng Tâm
tông, được trao truyền bên ngoài giáo điển [5].
Sau đó Ma Đằng [6] đem pháp ấy đặt vào đất Hán. Rồi Đạt Ma đem tông
chỉ sang các nước Lương, Ngụy. Việc truyền pháp đến Thiên Thai trí giả
[7] là thịnh, gọi là Giáo tông. Về tôn chỉ của Đạt Ma thì đến Tào Khê Huệ
Năng là sáng tỏ, gọi là Thiền tông. Hai tông này truyền vào nước Việt ta đã
lâu năm. Về Giáo tông thì có Mâu Bác [8] , Khương Tăng Hội [9] .Thiền
tông thì có phái Tỳ Ni Đa Lưu Chi (Vinitaruci) vào trước, phái Vô Ngôn
Thông vào sau. Đó là tổ của hai phái.
Thái hậu hỏi:
- Về Giáo tông thì chưa nói tới, nhưng còn hai phái thiền tông thì có gì
chứng thực không?
Sư đáp:
- Xét về truyện Đàm Thiên pháp sư thấy chép rằng: Vua Tùy Cao Tổ (581
- 604) gọi sư là pháp khí và bảo: "Trẫm nghĩ đến đạo từ bi của Điều Ngự
[10] mà không biết làm sao để báo đáp ân đức. Trộm ở ngôi vua, trẫm đã
hỗ trợ Tam bảo (Phật, Pháp và Tăng) khắp nơi: trong nước thì thu xá lợi
xây 49 bảo tháp, ngoài nước thì dựng 150 chùa tháp để tiêu biểu cho đời. Ở
các xứ ngoài như Giao Châu cũng đã nhiều lần cho dựng chùa để ơn phúc
nhuần thấm khắp cõi đại thiên. Nhưng xứ ấy tuy nội thuộc mà ràng buộc
còn lỏng lẻo. Vậy pháp sư nên chọn những vị sa môn có danh đức đưa sang
