Pháp Lạc Trú. Hiện Pháp Lạc Trú là cái hạnh phúc của thiền thứ ba, đó là
món ăn của các bậc thánh. Khi tầm và từ đã lắng rồi nghĩa là sự suy nghĩ
dầu là chánh tư duy đã lắng xuống và cái rộn ràng của sự vui mừng cũng
lắng xuống rồi, thì niềm vui của mình mới thật sự vững chãi và mầu nhiệm,
niềm vui đó gọi là Diệu Lạc. Chính cái ấy mà Bụt gọi là Hiện Pháp Lạc Trú
trong từng giây phút. Có thiền thứ ba rồi thì tuy là ở đây, trong cõi ta bà,
trong thế giới hệ lụy, nhưng ta vẫn có hạnh phúc. Ta đã bắt đầu có chất liệu
của thánh quả. Cùng sống trong một môi trường với nhiều kẻ khác, nhưng
người thừa hưởng được cái Hiện Pháp Lạc Trú thì rất hạnh phúc, và những
người kia thì rất đau khổ. Trong kinh có danh từ Phàm Thánh Đồng Cư,
nghĩa là các bậc thánh với người phàm cùng ở chung một cõi. Điểm khác
nhau là ở chỗ các bậc thánh đã xa lìa được ô nhiễm và tà dục. Họ có tự do,
và họ tiếp xúc được với những mầu nhiệm của sự sống, họ có hạnh phúc
ngay trong giờ phút hiện tại. Còn những người kia thì vẫn tiếp tục khổ đau
ra riết. Có nhiều người nghĩ rằng hạnh phúc chỉ có được khi ta từ bỏ hoàn
cảnh này. Đây là sự trốn chạy. Từ bỏ đây phải là từ bỏ thái độ đam mê, từ
bỏ những sự ràng buộc. "Trong thiền thứ ba, hành giả duy trì chánh niệm
của tâm ý một cách kiên cố, cả hai ý niệm thiện và ác cũng không lung lạc
được mình; tâm an ổn như núi Tu Di, các điều thiện cũng không phải xuất
phát từ bên ngoài; vì lý do là cả thiện và ác đều đã không xâm nhập được.
Tâm như cành rễ hoa sen dưới đáy hồ, nụ hoa còn ngâm mình trong nước
chưa chui lên khỏi mặt nước. Trong thiền thứ ba, sự thanh tịnh cũng giống
như hoa sen, các yếu tố tiêu cực đã được trừ khử đi, thân và ý đều an ổn,
điều phục tâm như thế để hướng về thiền thứ tư.
Tới thiền thứ tư thì cả hai ý niệm thiện và ác đều đã hoàn toàn khử bỏ, tâm
không nhớ thiện cũng không giữ ác, nội tâm sáng trong như ngọc lưu ly,
như nàng công chúa tắm gội tự thân sạch sẽ, lấy hương thơm ướp mình,
xiêm y trong ngoài đều thay mới, tinh khiết thơm tho một vùng. Khi vị bồ
tát do tâm ý đoan chính đạt được thiền thứ tư ấy thì bè lũ tà ma cấu uế
không còn có cách gì che lấp được tâm ý của mình nữa." Tới thiền thứ tư
thì cả hai ý niệm về Lạc và Bất Lạc (tức là khổ) đều được buông bỏ và chỉ
