bí mật ưa nghiên cứu hơn cả, là một quyển Lucrèce nhỏ bằng da dê thuộc,
màu đỏ, có mang huy hiệu của Philippe de Vendôme, Pháp quốc Tu viện
trưởng đại thần, với những ghi chú thủ bút của Voltaire, như người ta được
biết, hồi thanh niên hay lui tới tu viện Le Temple
. Vị độc giả kinh khiếp, đã
cho tôi bao nỗi lo âu, đọc quyển Lucrèce ấy không biết mệt mỏi và dùng nó,
có thể nói, làm sách đầu giường. Y sành thật, vì đó là một của quý. Khốn nỗi!
Tên ác quái đó đã bôi, ở trang 137, một vết mực mà tất cả nghệ thuật của các
nhà hóa học có lẽ cũng sẽ bất lực để tẩy xóa nó đi.
Le Temple: tu viện có công sự, của những hiệp sĩ dòng Đền Thánh (Templiers), hiệp sĩ trong hiệp hội
quân sự và tôn giáo Le Temple, thành lập năm 1118, có chiến tích lỗi lạc ở Palestine, ở Paris, xây dựng
trong thế kỷ XII, đến 1811 bị san phẳng. Louis XVI bị giam trong đó năm 1792. Nội khu của tu viện
được hưởng quyền ti hộ (chứa chấp, che chở, giúp đỡ người bị nạn). Tu viện được dùng làm cư dinh
của Tu viện trưởng đại thần Philip de Vendôme, tiếp các nhà văn ở đó (trong số đó có văn hào
Voltaire).
Và ông Sariette thở dài một cách thật sâu. Ông ta tiếc rằng đã nói nhiều
như thế về chuyện này, khi chàng thanh niên d’Esparvieu đòi ông đưa cho
anh quyển Lucrèce quý báu đó. Ông quản thư lấy cớ, nhưng vô hiệu là quyển
sách đang đưa đi sửa chữa ở nhà hàng đóng sách và không thể đưa cho anh
lúc này được. Maurice ra hiệu rằng anh không bị mắc lừa đâu. Anh cương
quyết đi vào phòng các triết gia và các hình cầu và nói, ngồi trong một chiếc
ghế bành:
- Tôi chờ.
Ông Sariette đề nghị một bản in khác của nhà thơ La tinh. Có những bản
in, ông ta nói, chỉnh tề hơn về văn bản và vì lẽ đó, để nghiên cứu, thì tốt hơn.
Ông ta đề ra cho anh bản Lucrèce của Barbou, bản Lucrèce của Coustelier
,
