Condillac (1715-1780): nhà triết học Pháp, thủ lĩnh trường phái duy cảm luận (Sensualisme), tác giả
cuốn Khảo luận về cảm giác.
Duy ý luận (ideologue): hoặc cũng gọi là quan niệm luận, là một trường phái triết học về quan niệm
luận, thoát thai từ học thuyết của Condillac, chỉ khảo sát các quan niệm tự bản thân nó, gạt bỏ tất cả
mọi tính chất siêu hình học.
Condorcet: nhà triết học và toán học Pháp sinh năm 1743 ở xứ Dauphine, Nghị sĩ trong Hội nghị Quốc
ước (Convention), thư ký vĩnh viễn của Học viện khoa học, ông được coi là người kế thừa những tư
tưởng mới của Rousseau, Voltaire, d’Alembert, Diderot, v.v… Trong thời khủng bố, vì ông gắn bó với
phe Girondins, kình địch của phe Jacobins, nên khi phe Girondins bị lật đổ, ông bị lệnh bắt giam để xử
tội tử hình; trốn tránh được ít lâu, rồi cuối cùng bị bắt, ông bèn uống thuốc độc chết trong ngục để tránh
khỏi máy chém, ngày 29 tháng ba 1794.
“Một buổi chiều tối, tôi đương rình xem những nữ thần Dryades ở
Boulogne
lấp lánh dưới cành lá, cùng với mặt trăng khi nó bắt đầu ló ra ở
trên phía chân trời, thì tôi bị bắt coi như tình nghi và ném vào một buồng
giam kín. Đó chỉ là một sự hiểu lầm; nhưng bọn Jacobins
lúc đó, theo gương
những tu sĩ mà họ đã chiếm lĩnh địa điểm, đánh giá rất cao sự nhất trí tuân
lệnh. Sau khi bà Helvétius chết, hội của chúng tôi lại tái họp trong phòng
khách của bà de Condorcet. Bonaparte cũng hạ cố đến chuyện trò với chúng
tôi.
Dryades: nữ thần của rừng rú; Boulogne là khu rừng nằm ở quận XVI phía Tây Paris.
Jacobins: phe cách mạng quá khích nhất, tự xưng là dân chủ tiến bộ, bị giải tán sau khi thủ lĩnh là
Robespierre bị bọn phản động hành hung chết, ngày 9 tháng Termidoro (là tháng 11, trong lịch cộng
hòa) năm II tức là 27-7-1794.
“Sau khi đã công nhận ông ta là một bậc vĩ nhân, chúng tôi tưởng ông ta
cũng là nhà duy ý luận như chúng tôi. Thế lực của chúng tôi khá mạnh trong
nước. Chúng tôi sử dụng nó để giúp ông ta và thúc đẩy ông ta tiến tới Đế
chính, để trình bày cho thế giới một Marc Aurèle
