CHƯƠNG THỨ BA MƯƠI
Kể lại một vụ chuyện danh dự, và ở đó ta sẽ xét xem có
đúng như Arcade chủ trương, là kinh nghiệm những lỗi lầm
của chúng ta làm cho chúng ta trở nên tốt hơn không.
Đấu trường là khu vườn của đại tá Manchon, ở đại lộ Hoàng hậu, ở
Versailles. Các ông de la Verdelière và le Truc de Ruffec, cả hai đều có một
thực tiễn thường xuyên về chuyện danh dự và biết rành mạch các quy tắc, trợ
tá cho Maurice d’Esparvieu. Không có một cuộc quyết đấu nào, trong giới xã
giao Thiên chúa giáo, mà không có ông de la Verdelière, và khi yêu cầu đến
tay kiếm sĩ đó, Maurice đã làm đúng theo tục lệ, không phải là không có đôi
chút ngại ngùng, vì anh đã là nhân tình ai cũng biết của bà de la Verdelière;
song ông de la Verdelière không thể coi là một người chồng được; đó là một
thiết chế. Còn ông le Truc de Ruffec, thì chuyện danh dự nghề nghiệp duy
nhất của ông mà người ta được biết và nguồn thu nhập duy nhất được thú
nhận của ông; và, khi có những kẻ ác ý nhận xét điều đó ở chốn xã giao, thì
người ta hỏi họ xem ông le Truc de Ruffec còn có theo đuổi cái nghề nghiệp
nào tốt đẹp hơn là nghề nghiệp danh dự. Các người làm chứng của Arcade là
hoàng thân Istar và Théophile. Không phải là sẵn lòng và hoàn toàn tự
nguyện mà thiên thần nhạc sĩ đã đến tham dự vào việc này. Anh vốn ghét mọi
sự hung bạo và phản đối các cuộc độc chiến. Tiếng nổ của súng lục, tiếng
loảng xoảng của những thanh kiếm, anh không chịu nổi, và trông thấy máu
chảy là anh ngất đi. Anh chàng con trời hiền lành đó đã khăng khăng từ chối
làm trợ tá cho người anh em Arcade và, để làm cho anh ta quyết tâm, chàng
