ưu việt.
- Ở đâu vậy?
- Ở thiên đình.
- Không, Arcade ơi, không; mày chưa được giáo dục. Nơi người ta đã
truyền thụ cho mày những tôn chỉ đạo lý, thì bây giờ mày vẫn còn giữ được.
Những tôn chỉ không bao giờ mất. Tao đã được học tập trong thời thơ ấu sự
tôn kính gia đình, tổ quốc và tôn giáo. Tao vẫn chưa quên, và sẽ không bao
giờ quên. Mày có biết có cái gì ở mày mà tao lấy làm chướng nhất không?
Không phải là sự bất chính của mày, sự độc ác của mày, sự bất nhân bất
nghĩa đen tối của mày, không phải cái chủ nghĩa bất khả tri của mày, kể ra
cũng còn có thể chấp nhận được, không phải cái chủ nghĩa hoài nghi của
mày, tuy rằng đã rất lỗi thời (vì từ ngày quốc gia thức tỉnh, ở nước Pháp
người ta không còn hoài nghi nữa), không, cái gì ở mày làm tao ghê tởm,
chính là sự thiếu ưu nhã của mày, sự kệch cỡm của những ý nghĩ của mày, sự
bất thanh lịch của những chủ nghĩa của mày; mày tư duy như một kẻ trí thức,
mày tư duy như một kẻ tự do tư tưởng, mày có những lý thuyết sặc mùi bọn
cấp tiến hạ lưu, sặc mùi chủ nghĩa combisme
, những chủ nghĩa nhơ nhớp.
Mày đi đi! Tao ghê tởm mày lắm… Arcade, bạn duy nhất của tao, Arcade,
thiên thần hộ mệnh cố cựu của tao, Arcade, bé em yêu quý của tao, hãy lắng
nghe thiên thần hộ mệnh của mày: hãy xuôi theo những lời khẩn cầu của tao,
hãy từ bỏ những ý nghĩ điên cuồng của mày, hãy trở lại nhân hậu, hồn nhiên,
ngây thơ, sung sướng. Hãy đội mũ vào; đi với tao đến nhà thờ Đức Bà, chúng
ta sẽ làm một lễ cầu nguyện và sẽ thắp một cây nến.
Chủ nghĩa Combisme: chủ nghĩa của Émile Combes (1835-1921), thủ tướng Pháp 1902-1905.
