thắng ở đền thờ Athéna Nike, trên Acropole
của thành Athènes, quả thật là
đẹp với đôi cánh tay và đôi cánh; tượng chiến thắng ở Brescia
quả thật là
đẹp, hai cánh tay giang ra và đôi cánh dài buông rủ trên vòng lưng khỏe
mạnh. Tinh thần cố hữu của Hy Lạp đã biết sáng tạo ra những quái vật hài
hòa, thật là một trong những điều kỳ diệu của nó. Người Hy Lạp xưa kia
không hề bao giờ lầm lạc. Người hiện đại thì bao giờ cũng lầm lạc.
Loth: con trai của Haran, em Abraham, sinh hoạt ở vùng Jordan cắm lều trại đến tận Sodom. Dân cư
Sodom hư hỏng trác táng, nên Jéhovah quyết thiêu hủy cả thành Sodom, nhưng muốn cứu vớt Loth ra
khỏi tai nạn đó, bèn sai hai vị thần thiên sứ hiện thành người thường đến nhà Loth để chỉ bảo cứu giúp.
Chuyện này xem ở Kinh thánh (Sáng thế ký, XIX, 1-20).
Lamarck, Darwin: hai bác học vật học sáng lập ra thuyết biến hóa luận (transformisme) hoặc cũng được
gọi là tiểu luận. Lamarck, người Pháp (1744-1829); Darwin, người Anh (1809-1882).
Loài linh trưởng (primates): loài vật cao đẳng, có vẻ hai chân trước đã dần biến thành cánh tay. Giống
người là ở trong loài này.
miss Kate: tiếng Anh, nghĩa là cô Kate. Kate là tên tắt của Katherine. Theo phong tục thời cũ của người
Pháp, người giàu hay thuê bảo mẫu người Anh chưa chồng, cho thế là sang trọng.
Quái hình học (tératologie): cũng có gọi là biến hình học, là khoa học nghiên cứu những hình thể quái
gở của sinh vật, như gà ba chân, chó hai mõm…
Keroub: chérubin, đọc theo âm Pháp là sêruybanh, âm La tinh là Kerubin do tiếng Hebrew Keroubin
đọc tắt là Keroub, trong tiếng Việt, gọi là Kêrabin.
Acropole: dịch ra tiếng Hán-Việt là cao đài - tiếng Hy Lạp (akros): cao, và polis: thành, thành phố.
Nghĩa là điểm cao nhất của các thành thị Hy Lạp. Nổi tiếng nhất là Acropole của thành Athènes, thành
thị cũ của Athènes, xây dựng trên một ghềnh đá cao 180 pie (vào khoảng gần 40 mét), trên mặt ghềnh
tua tủa những điện đài và tượng đài nổi tiếng như tượng Thần chiến thắng không cánh (Victoire aptère).
Nhưng ở đây Anatole France lại không nói đến bức tượng có đôi cánh tay dài và đôi cánh - Athéna
Nikè, tiếng Hy Lạp nghĩa là chiến thắng.
Brescia: thành phố ở nước Ý (xứ Lombardie).
- Xét cho cùng, - bà des Aubels nói, ông không có vẻ gì là một tinh thần
