Chân tay gã mảnh khảnh cử động một cách chậm chạm và uể oải. Bà mẹ
càng yêu thương hơn vì sự yếu đuối đã hoàn toàn chế ngự gã. Bà nhìn
ngắm khuôn mặt nhỏ xanh xao đáng thương ấy bằng tất cả sự dịu dàng
hãnh diện và nghĩ rằng mình đã trao cho nó cuộc sống mười lần hơn.
Trong những lúc yên tĩnh hiếm hoi khi nỗi đau đớn lãng quên nó, đứa trẻ
theo học ở trường thương mại Vernon. Nó học các môn chính tả và số học.
Kiến thức của nó chỉ hạn chế trong bốn phép tính và một sự hiểu biết hời
hợt về ngữ pháp. Về sau nó thực hành những bài tập viết và kế toán. Bà
Raquin bắt đầu run sợ khi có ai đó khuyên nên gởi cậu con trai vào trường
trung học, bà biết nó sẽ chết mất nếu xa bà, bà cho là sách vở sẽ giết nó.
Vậy là Camille, vẫn dốt nát, và sự dốt nát đó như thêm vào sự yếu đuối
trong con người nó.
Đến năm mười tám tuổi, vô công rồi nghề, buồn chán chết đi được trong sự
dịu dàng bao bọc của người mẹ, gã xin vào làm trong một hiệu buôn vải,
giữ chân thư ký lương tháng sáu chục francs. Đầu óc gã lo lắng với việc trở
lại cuộc sống nhàn rỗi không thể chịu đựng nổi. Gã cảm thấy yên tâm hơn,
sức khoẻ tốt hơn trong công việc nặng nhọc thô thiển này, dưới vai trò một
nhân viên suốt ngày cặm cụi trên các hoá đơn, trên những phép tính kếch sù
mà gã kiên trì dò từng con số một. Buổi chiều, rã rời, đầu óc trống rỗng, gã
tận hưởng những khoái lạc vô tận trong sâu thẳm sự trì độn của mình. Gã
đã phải cãi cọ với bà mẹ để được vào cửa hàng buôn vải, trong khi bà muốn
luôn giữ gã bên mình, dưới mái nhà, xa cách những bất trắc của cuộc đời.
Chàng trai trẻ lên giọng kẻ cả, gã đòi hỏi việc làm như trẻ con vòi vĩnh đồ
chơi, không phải vì ý thức bổn phận mà vì bản năng, vì nhu cầu tự nhiên.
Tình âu yếm, lòng tận tuỵ của bà mẹ khiến cho gã ích kỷ ghê gớm, gã
tưởng mình yêu thương những ai thương xót và âu yếm gã, nhưng thực tế
gã sống tách biệt và trong tận đáy lòng, gã chỉ thích sự thoải mái cho riêng
mình, tìm đủ mọi cách có thể để tăng cường sự hưởng thụ riêng. Khi sự trìu
mến, mủi lòng của bà Raquin làm gã chán ngấy, gã cuồng nhiệt lao vào nỗi
đam mê ngu xuẩn rứt gã ra khỏi những chén nước sắc cùng lọ thuốc. Rồi
