thêm bốn hay năm giờ mỗi ngày. Ngay từ hoàng hôn, họ đã rùng mình, hạ
cái chụp đèn xuống để không nhìn thấy nhau, cố gắng tin là bà Raquin sắp
nói chuyện và như thế nhắc nhở sự hiện diện của bà. Nếu họ còn giữ lại bà,
nếu họ không tống khứ bà đi, đó là vì đôi mắt của bà còn sống, và đôi lúc
họ cảm thấy một sự an ủi nào đó khi nhìn chúng động đậy và lấp loáng.
Họ đặt bà già bại liệt luôn luôn dưới ánh sáng sống sượng của ngọn đèn để
nó soi rõ gương mặt bà và họ lúc nào cũng có bà trước mặt. Gương mặt
mềm nhão và nhợt nhạt đó là một cảnh tượng không chịu đựng nổi đối với
người khác, nhưng họ cảm thấy một nhu cầu gần gũi đến nồi họ nhìn vào
nó với một niềm vui thật sự. Nó giống như vẻ mặt bị phân huỷ của một
người chết mà giữa đó hai con mắt sống được gắn vào, chỉ có đôi mắt đó
còn động đậy, xoay chuỷên nhanh nhẹn trong hai hốc mắt, má và miệng
như hoá đá, chúng giữ một vẻ bất động đến kinh khiếp. Khi bà Raquin
chìm vào giấc ngủ và khép mí mắt lại, khuôn mặt bà lúc đó trắng bệch và
lặng lẽ, đích thực là bộ mặt của một xác chết. Thérèse và Laurent, khi cảm
thấy không còn ai với họ, đã gây tiếng động cho đến lúc người liệt phải
nhướng mí mắt lên trở lại và nhìn họ. Cứ thế họ buộc bà phải thức giấc.
Họ xem bà như một trò tiêu khiển kéo họ ra khỏi những cơn ác mộng. Từ
khi bà bị tàn phế, họ phải chăm sóc bà như một đứa bé. Sự chăm sóc không
tiếc công tiếc sức khiến họ giũ bỏ những suy nghĩ. Buổi sáng, Laurent bế
bà lên và mang đến bên ghế bành và buổi tối hắn đặt bà trở lại giường ngủ.
Bà vẫn còn nặng nề, hắn phải dùng hết sức để khéo léo giữ bà trong đôi tay
và chuyển đi. Cũng chính hắn lăn ghế cho bà. Những nhiệm vụ khác dành
cho Thérèse, nàng mặc quần áo cho người liệt, cho bà ăn uống, tìm cách
hiểu được những ý muốn nhỏ nhặt nhất của bà. Trong vài ngày bà Raquin
còn sự dụng được hai bàn tay của mình, bà có thể viết vào một tấm bảng
nhỏ và như thế yêu cầu những gì bà cần, rồi hai bàn tay cũng chết đi, bà trở
nên bất lực để nhấc chúng lên và cầm một cây bút chì. Từ đó, bà không còn
ngôn ggữ nào khác ngoài ánh mắt, cô cháu gái buộc phải đoán ra những gì
bà mong muốn. Thiếu phụ tận tuỵ với cái nghề nuôi bệnh gian khó này, nó
