khiến cho nàng bận rộn thể xác và tinh thần, quá tốt đối với nàng.
Hai vợ chồng, để không đối mặt nhau, ngay từ sáng sớm đã đẩy chiếc ghế
bành của bà già tội nghiệp vào phòng ăn. Họ mang bà theo giữa họ, chừng
như bà cần thiết cho cuộc sống của họ. Họ để bà tham dự vào bữa ăn, vào
mọi lúc họ tiếp xúc với nhau. Họ giả vờ không hiểu khi bà tỏ vẻ muốn được
về phòng mình. Bà chỉ được việc khi chen vào cuộc giáp mặt của họ, bà
không có quyền sống riêng tư. Và lúc tám giờ, Laurent đến xưởng vẽ,
Thérèse bước xuống cửa tiệm, người liệt ở lại phòng ăn một mình cho đến
giữa trưa, rồi, sau bữa ăn, bà ở lại một mình cho đến sáu giờ. Thường thì
ban ngày, nàng lên xuống, lòng vòng quanh bà để xem bà có thiếu thốn gì
không. Bạn bè của gia đình không biết phải nghĩ ra những bài tụng ca nào
để tán dương đức tính của Thérèse và Laurent.
Những buổi tiếp khách tiếp tục, và người bại liệt vẫn tham dự như trước
kia. Người ta đẩy chiếc ghế bành đến sát bàn, từ tám giờ đến mười một giờ,
bà giương mắt ra nhìn hết người khách này đến người khách khác với
những ánh mắt thấm thía. Những ngày đầu, ông già Michaud và Grivet tỏ
vẻ bối rối trước mặt cái xác chết là bà bạn già của mình, họ không biết nên
giữ thái độ ra sao, họ chỉ cảm thấy một sự buồn rầu vừa phải, và họ tự hỏi
đâu là mức độ đúng mực để buồn phiền cho phù hợp. Họ quyết định đối xử
với bà Raquin như không có gì xảy ra cho bà cả. Rồi cuối cùng thì họ giả
vờ như hoàn toàn không biết gì về tình trạng của bà. Họ trò chuyện với bà,
hỏi han rồi trả lời, cười đùa cho bà và cho họ, không bao giờ để bối rối vì
vẻ cứng đờ của khuôn mặt bà. Đó là một cảnh tượng lạ kỳ, những người
đàn ông đó như đang nói chuyện phải lẽ với một pho tượng, như những bé
gái trò chuyện cùng búp bê của chúng. Người liệt cứng đờ và câm nín
trước mặt họ, còn họ thì ba hoa,cường điệu các cử chỉ, bàn tán hết sức sôi
nổi với bà. Michaud và Grivet tự tán thưởng cung cách cư xử của họ. Hành
xử như thế, họ tin là mình tỏ ra bặt thiệp. Ngoài ra, họ tránh được buồn
chán với những lời chia buồn thường lệ. Bà Raquin phải hả dạ nhìn thấy
mình được đối xử như một người khoẻ mạnh và từ đó họ được phép vui
đùa trước mặt bà mà không hề có chút ngại ngùng.
