Pohlmann mỉm cười.
- Anh nói có lý. Nhưng kinh nghiệm cho thấy rằng bạo chúa không bao
giờ ngồi lâu. Nhân loại không bao giờ tiến triển một cách liên tục và đều
đặn. Phải có thăng trầm, nhảy vọt và thoái lui. Chúng ta đã phạm tội vì kiêu
ngạo, chúng ta đã tự hào rằng vượt khỏi được quá khứ nhân loại tàn ác bạo
lực, nhưng bây giờ chỉ vì một cơn khủng hoảng qua loa chúng ta lại trở lại
tàn ác bạo lực.
Ông cầm lấy mũ:
- Tôi phải đi đây.
- Xin trả thầy quyển sách về nước Thụy Sĩ. Nó hơi ướt. Tôi đã đánh mất
nhưng lại tìm thấy.
- Thà mặc cho nó "chết" vì bom đạn còn hơn, không nên bao giờ cứu vớt
những giấc mộng.
- Nên chứ. Nếu không cứu vớt những giấc mộng thì cứu vớt gì bây giờ?
- Niềm tin. Còn những giấc mộng thì tự chúng sẽ hồi sinh lại.
- Thế cũng là may nếu không thì treo cổ mà chết cho rồi.
- Anh còn trẻ thật! Tôi vẫn tưởng tượng ra tuổi trẻ bây giờ khác.
- Tôi cũng vậy.
° ° °
Joseph nói đúng. Ở nhà thờ người ta nhận cho gửi đồ đạc. Graber gởi ba
lô rồi đến Sở Gia cư. Người ta đã dọn sang phòng giảng Tự nhiên học của
nhà trường. Vết tích ngày xưa còn lại là một cái giá đựng bản đồ và một tủ
đựng chai lọ. Người công chức làm việc ở đây lấy một mớ chai lọ ra làm đồ
