Anh đã tưởng tượng mình không chỉ can đảm cho sự liều mình này mà
còn háo hức đón nhận nó. Vậy mà khi nghe rằng quá trình diễn biến các sự
việc đã thay đổi, cảm giác đầu tiên của anh là nhẹ nhõm. Tuy nhiên, giờ
đây, khi đi về từ nhà bà Mingott, anh nhận thấy một sự chán ghét lớn dần
về điều đang trải ra trước anh. Không có gì lạ lẫm hay quen thuộc trên con
đường anh có thể bước đi. Nhưng trước đây khi anh bước trên nó, anh là
một người đàn ông tự do, không phải chịu trách nhiệm với ai về những
hành động của mình, có thể tách ra khỏi trò chơi của sự thận trọng và thoái
thác, sự che giấu và ưng thuận, mà vai trò đó yêu cầu. Thủ tục này được gọi
là “bảo vệ danh dự của một phụ nữ”; và cuốn tiểu thuyết hay nhất, kết hợp
với câu chuyện sau bữa tối của những người lớn tuổi, từ lâu đã khởi xướng
trong anh mọi chi tiết của những quy tắc của nó.
Giờ anh nhìn nhận vấn đề trong một thứ ánh sáng mới, và vai trò của anh
trong đó có vẻ giảm bớt tính chất đặc biệt. Đó là, với một sự nhận xét kín
đáo, anh đã thấy phu nhân Thorley Rushworth diễn với người chồng cả tin
và không biết gì của mình: nụ cười, lời nói đùa, sự hóm hỉnh, sự thận trọng
và lời nói dối không ngớt. Lời nói dối vào ban ngày, ban đêm, lời nói dối
trong mỗi cái chạm và mỗi cái nhìn; lời nói dối trong mỗi cái ve vuốt và
mỗi sự cãi cọ; lời nói dối trong mỗi lời nói và mỗi sự im lặng.
Tóm lại, nó dễ dàng hơn, và ít hèn nhát hơn cho một người vợ đóng vai
trò đó với chồng mình. Tiêu chuẩn về sự thành thật của người phụ nữ được
ngầm hạ thấp hơn: đó là một sinh vật lệ thuộc, và được làm thơ trong nghệ
thuật về những người bị nô lệ. Rồi cô có thể luôn lấy cớ về những nỗi phiền
muộn và trạng thái khích động, và quyền không bị giữ quá chặt với những
lý do ấy. Ngay cả trong những xã hội khắt khe nhất tiếng cười luôn hướng
về phía người chồng.
Nhưng trong thế giới nhỏ bé của Archer không ai cười một người vợ lừa
dối, và một tiêu chuẩn nào đó của sự coi thường được gán cho những người
đàn ông vẫn tiếp tục đi tán tỉnh sau khi kết hôn. Trong vòng quay của mùa
vụ, có một mùa được dành riêng cho việc ăn chơi; nhưng chúng không
được gieo nhiều hơn một lần.
