Tôi đến thăm Tổng giám đốc Nguyễn Khắc Kiên khi anh đã dần bình
phục, nằm điều trị ở bệnh viện Bộ Xây dựng, Thanh Xuân Bắc. Nghe anh
kể lại cảm giác bay từ độ cao 40 mét từ đỉnh đèo Tằng Quái xuống vực,
khắp người tôi nổi hết da gà.
Lại nhớ chuyến lên Sông Đà tháng 10 năm 1998. Hồi ấy Nguyễn Khắc
Kiên còn làm Phó Tổng giám đốc phụ trách công tác thi công. Liên tiếp
trong hai tháng, hai vụ ngạt khí độc suýt cướp đi sinh mạng hơn hai chục
công nhân. Lần thứ nhất khi tiến hành nổ mìn để khoan phun ở vùng Trại
Nhãn, một khu vực Castơ phức tạp có nhiều hang động, chín công nhân
vừa xuống kiểm tra, liền gặp khí độc, ngất xỉu. Khi tổ cứu sập mang máy
thở và bình ô xy vào thì chín công nhân đã xám mềm như tàu lá héo.
Sau đó ít ngày, sau khi đóng cửa phải để tiến hành lắp đặt tổ máy số Một
thì hầm xả nước số Hai bị rò. Không xử lý được sự cố này thì không thể
khởi động được tổ máy số Một vào cuối năm. Phó Tổng giám đốc Nguyễn
Khắc Kiên dẫn mười ba thợ lần xuống giếng để kiểm tra tìm nguyên nhân
dò nước. Họ lọt dưới đáy một cái giếng đứng sâu 50 mét, mỗi chiều hai
mét, rồi lần đường vào sâu gần hai trăm mét để đến điểm tiếp giáp cánh
phải. Chính lúc đang tiến hành công việc thì một búi giẻ hai mươi kilôgam
treo lơ lửng sát thành giếng bị phoi hàn bắt vào bốc cháy. Búi giẻ này chính
là vật liệu thả xuống để lấp lỗ rò ngày hôm trước, vô tình bị dắt lại. Tưởng
theo chiều thẳng đứng, không khí bốc cháy sẽ bay lên, nào ngờ do áp suất
lớn ở thành giếng, khói cứ chìm dần xuống. Mười bốn người bị nhốt trong
một cái ống, một đầu bịt kín, đầu kia bị khói chặn. Nhiều người bị ngạt,
phải nhấp nước áo may ô che miệng để thở. Phó Tổng giám đốc Nguyễn
Khắc Kiên khản giọng quát vào máy bộ đàm gọi cấp cứu. Gần một tiếng
đồng hồ sau, khi cả mười bốn người đã lả đi thì đội cứu sập hầm mới tới
kịp để thả bình ôxy và máy thở xuống.
- Vậy là trong đời làm thuỷ điện, anh đã hai lần chết hụt - Tôi nói.
Anh Kiên lặng thinh một lúc rồi tủm tỉm cười.
- Cái số tớ, trời đánh không chết được. Lẽ ra mình đã chết bởi bom Mỹ
từ hồi 1965, khi chúng đánh phá ác liệt công trình thuỷ điện Thác Bà. Nhân