nhiêu, Sethe càng nhỏ lại bấy nhiêu; mắt Thương sáng lên bao nhiêu, thì
đôi mắt không bao giờ nhìn lảng đi trước kia càng híp lại vì mất ngủ. Sethe
không còn chải đầu hay vả nước lên mặt. Chị ngồi trong ghế, liếm môi như
một đứa trẻ bị mắng trong khi Thương ngốn dần cuộc sống của chị, chiếm
lấy nó, phình ra vì nó, cao lên vì nó. Và người đàn bà lớn tuổi hơn nhường
hết mà không nói một lời.
Denver hầu hạ cả hai. Giặt giũ, nấu nướng, bắt buộc và dỗ dành mẹ nó
thỉnh thoảng ăn một chút, gắng hết sức cung cấp thức ngọt cho Thương để
cô dịu xuống. Khó biết được cô sẽ làm gì vào lúc nào. Khi trời nóng nực,
cô có thể trần truồng bước quanh nhà hay quấn một tấm vải, bụng cô phưỡn
ra như một quả dưa đoạt giải.
Denver nghĩ nó hiểu được mối quan hệ giữa mẹ nó và Thương: Sethe
đang cố gắng đền bù cho lưỡi cưa tay và Thương đang bắt chị trả giá vì nó.
Nhưng chuyện ấy sẽ không chấm dứt, và nhìn thấy mẹ nó giảm sút dần, nó
xấu hổ và tức giận. Tuy thế, nó biết nỗi lo sợ lớn nhất của Sethe chính là
nỗi lo sợ lúc ban đầu của nó − rằng Thương có thể bỏ đi. Rằng trước khi
Sethe có thể làm cô hiểu được ý nghĩa của mọi chuyện − làm sao chị có thể
kéo răng lưỡi cưa qua dưới cái cằm nhỏ, cảm thấy dòng máu trẻ thơ phọt ra
như dầu trên hai bàn tay, giữ lấy mặt đứa bé để đầu nó còn dính lại, siết
chặt nó để thu nhận được những cơn co giật của cái chết vẫn còn truyền
qua cơ thể yêu mến ấy, cơ thể mụ mẫm và ngọt ngào cuộc sống − Thương
có thể bỏ đi. Đi trước khi Sethe có thể làm cô nhận ra rằng còn có điều tệ
hơn chuyện ấy − tệ hơn nhiều − điều đã khiến Baby Suggs chết, điều Ella
biết, điều Stamp nhìn thấy và điều làm Paul D run rẩy. Rằng bất cứ người
da trắng nào cũng có thể làm tình làm tội người da đen. Không chỉ bắt họ
làm việc, giết họ, hay làm cho họ tàn tật, mà còn làm họ nhơ bẩn. Nhơ bẩn
đến nỗi họ không thể yêu chính mình nữa. Nhơ bẩn đến nỗi họ quên mất họ
là ai và không thể nghĩ ra. Và dù chị và những người khác đã trải qua và
vượt qua chuyện ấy, chị không bao giờ có thể để cho nó xảy ra với con
mình. Con chị là điều tốt đẹp nhất của chị. Người da trắng có thể làm nhơ
bẩn chị thật, nhưng bọn chúng không thể làm nhơ bẩn điều tốt đẹp nhất của
