thế, Denver, con không bao giờ được đến đấy. Không bao giờ. Bởi vì cho
dù chuyện đã qua − đã qua và đã xong − nó sẽ vẫn luôn ở đấy đợi con. Vì
thế mẹ phải mang con mẹ trốn đi. Bất kể chuyện gì xảy ra.”
Denver cậy móng tay. “Nếu nó vẫn còn đấy chờ đợi, có nghĩa là không
có cái gì chết đi bao giờ.”
Sethe nhìn thẳng mặt Denver. “Không có cái gì chết đi bao giờ,” chị nói.
“Mẹ chưa bao giờ nói cho con nghe tất cả mọi chuyện. Mẹ chỉ nói là họ
đánh mẹ, và mẹ trốn đi lúc đang có thai. Có thai con.”
“Trừ chuyện thầy giáo, không còn gì đáng kể. Hắn nhỏ người. Lùn. Lúc
nào cũng đeo cổ áo, ngay cả những khi ở ngoài đồng. Bà nói hắn là thầy
giáo. Bà mừng là chồng của cô em chồng có học và chịu đến làm việc nhà
nông ở Tổ Ấm sau khi ông Garner mất. Mấy người đàn ông có thể làm
được, dù Paul F đã bị bán đi. Nhưng như Halle nói, bà không muốn là
người da trắng duy nhất ở nông trại và lại là đàn bà nữa. Thế nên bà hài
lòng khi thầy giáo chịu đến. Hắn mang theo hai đứa con trai. Con hoặc là
cháu hắn. Mẹ không biết. Hai thằng nhỏ gọi hắn là Onka và tất cả bọn họ
có dáng điệu đẹp đẽ. Ăn nói nhỏ nhẹ và nhổ vào khăn tay. Nhã nhặn đủ
kiểu. Con biết mà, loại người biết tên riêng của Jesus nhưng vì lịch sự nên
tránh gọi nó ngay cả trước mặt Ngài. Hắn là một nhà nông khá, Halle nói.
Không mạnh bằng ông Garner nhưng khá lanh lợi. Hắn thích mực viết mẹ
làm. Công thức của bà chủ, nhưng hắn thích cách mẹ pha hơn và điều ấy
quan trọng đối với hắn vì ban đêm hắn ngồi xuống viết vào cuốn sách của
hắn. Cuốn sách ấy viết về bọn mẹ nhưng ngay lúc đó mẹ không biết. Bọn
mẹ chỉ nghĩ hắn hỏi han vì lịch sự. Hắn bắt đầu mang theo cuốn sổ và ghi
chép những gì bọn mẹ nói. Mẹ vẫn nghĩ những câu hỏi ấy giằng xé Sixo.
Giằng xé anh ấy mãi.”
Chị ngưng lại.
Denver biết mẹ nó kể xong rồi − ít nhất trong lúc này. Một cái chớp mắt
chậm rãi; môi dưới từ từ kéo lên phủ môi trên; và rồi một tiếng thở dài
